رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 1 صفحه 143

که در برابر سپرده‌های درازمدت می‌دهند و از اوّل چنین شرطی می‌کنند، آیا ربا محسوب می‌شود؟

جواب: اگر آیین‌نامه‌های بانک که در زمینه عقود شرعیّه و راههای نجات از رباست عملی شود اشکالی ندارد.

سؤال 583- آیا محاسبه نرخ تورم در دیون و مطالبات، ربا محسوب می‌شود؟

جواب: مسأله تورّم در عصر ما با این شدّت و وسعت که زاییده پولهای کاغذی است هرگاه در عرف عام به رسمیّت شناخته شود در فرض مسأله ربا نخواهد بود (همان طور که از بعضی کشورهای خارجی نقل می‌کنند که آنها نسبت به سپرده‌های بانکی هم نرخ تورّم را محاسبه می‌کنند و هم سود را) در چنین شرایطی محاسبه نرخ تورّم ربا نیست ولی سود زاید بر آن رباست امّا در محیط ما و مانند آن که در عرف عام نرخ تورّم در بین مردم محاسبه نمی‌شود کلا ربا محسوب می‌شود زیرا اشخاصی که به یکدیگر وام می‌دهند بعد از گذشتن چند ماه یا بیشتر عین پول خود را مطالبه می‌کنند و تفاوت تورّم محاسبه نمی‌شود و اینکه در محافل علمی تورّم به حساب می‌آید به تنهایی کافی نیست زیرا مدار بر عرف عام است، ولی ما یک صورت را استثنا می‌کنیم و آن در جایی است که مثلا بر اثر گذشتن سی سال تفاوت بسیار زیادی حاصل شده باشد و لذا در مورد مهریه‌های قدیم زنان یا مطالباتی از این قبیل احتیاط واجب می‌دانیم که باید به نرخ امروز حساب شود، یا لااقل مصالحه کنند.

شرایط خریدار و فروشنده

سؤال 584- با توجّه به مسأله 1776 رساله شریفه حضرت عالی در مورد بالغ بودن فروشنده، چنانچه می‌دانید در کنار خیابانها و یا ترمینالها و … بچّه‌ها سیگار، شیرینی‌جات و … می‌فروشند، آیا می‌توان از آنها خرید کرد؟ در صورت منفی بودن