‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 113

برای حجّ سال جاری بنامش اصابت کرده، برادرانم طیّ موافقت نامه‌ای، رضایت داده‌اند که حقیر (که اولاد ارشد می‌باشم) به نیابت از او حجّ مذکور را برگزار نمایم.

امّا شوهر خواهر متوفّایم به ادّعای این که من یکی از ورّاث مادرتان (به واسطۀ فوت خواهرتان بعد از او) می‌باشم، راضی به انجام حجّ مذکور نیستم، و تا سهم الارث همسرم را برابر قیمت فعلی حجّ تمتّع (که در بازار آزاد می‌خرند)، ندهید، امضا نمی‌کنم. با توجّه به عرایض بالا، استدعا دارد بیان فرمایید:

الف) تتمّۀ مخارج حجّ فوق الذّکر (که طبق فیش مزبور، بلدی می‌باشد) از اصل ترکۀ مادرمان پرداخت می‌گردد، یا از ثلث آن؟

جواب: این مسأله چند حالت دارد: نخست این که مادر شما می‌توانسته حجّ برود و کوتاهی کرده، در این صورت، حجّ بر او واجب شده و باید از ترکۀ او برداشته شود، ولی باید حجّ بلدی را به حجّ میقاتی تبدیل کرد، و تفاوت آن در میان ورثه تقسیم شود. مگر این که ورثه رضایت دهند.

دوّم: این که مادر جز از طریق فیش حجّ نمی‌توانسته به حجّ برود، ولی وصیّت کرده که با آن فیش، برای او حج بجا آورند. هرگاه این وصیّت زائد بر ثلث مال او نباشد، باید عملی شود و ورثه حقّی ندارند.

سوّم: این که نه مستطیع بوده که حجّ آزاد بجا آورد، و نه وصیّت کرده، بلکه فقط فیش حجّ داشته است. در این صورت حجّ بر او واجب نیست، و آن فیش تعلّق به همۀ ورثه دارد، و باید بقیّۀ ورثه یا رضایت دهند و یا سهم آنها به قیمت روز پرداخته شود. ضمناً توجّه داشته باشید در صورت اوّل و دوّم فقط هزینۀ گوسفند و لباس احرام را می‌توان از مال میّت برداشت، نه چیز دیگر.

ب) در میان ورّاث آن مرحومه، چه کسی سزاوارتر است که حجّ مزبور را به نیابت از آن مرحومه انجام دهد؟

جواب: اگر وصیّت کرده، شخصی که دربارۀ او وصیّت شده اوْلیٰ است. در غیر این صورت، هر کدام که ورثه توافق کنند اولیٰ است.

سؤال 397- کسی که مستطیع است و در منطقه‌ای زندگی می‌کند که مسجد وجود