‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 180

آیا فروشنده ضامن تمام هزینۀ کشت و بذر می‌باشد، یا فقط به همان مقدار بذر، یا قیمت آن بدهکار است؟ در صورت اخیر، قیمت روز معامله، یا قیمت فعلی را باید بپردازد؟

جواب: اوّلًا اگر معامله به صورت شخصی انجام شده باطل است، و باید پول آن را بپردازد. و اگر فاصلۀ زمانی و تورّم زیاد بوده، به قیمت روز باید بپردازد. و اگر معامله به صورت کلّی انجام شده، یعنی فلان مقدار تخم شبدر را فروخته، باید تخم شبدر را تحویل دهد. ثانیاً هرگونه خسارتی را که از این ناحیه متوجّه کشاورز شده باید جبران کند، و یا با هم مصالحه کنند.

سؤال 543- شخصی خانه‌اش را به قیمت معیّن می‌فروشد، سپس بایع و مشتری با تراضی معامله را فسخ می‌کنند. ولی در ضمن فسخ شرط می‌نمایند که اگر ثمن معامله، که باید طیّ چکی از بانک وصول گردد، وصول نشود معاملۀ اوّلیّه بقوّت خود است.

1- آیا فسخ با شرط مذکور، صحیح است؟

2- در صورت صحّت، اگر چک وصول نشود، آیا فسخ بی‌اثر بوده، و عقد اوّل به حال سابق برمی‌گردد؟ یا فسخ صحیح، ولی شرط باطل است؟

3- در صورت بطلان شرط و عدم وصول چک، بایع باید ثمن را مسترد نماید، یا این که مشتری باید از طریق چک طبق قانون اقدام نماید؟

جواب 1 تا 3: فسخ مشروط به شرط فوق مانعی ندارد، و اگر شرط حاصل نشد صاحب جنس می‌تواند جنس خود را پس بگیرد.

سؤال 544- آیا می‌توان تملیک مورد معامله (مبیع) را به مدّت زمانی (مثلًا دو ماه یا بیشتر) پس از زمان عقد موکول نمود، یا به محض انعقاد عقد تملیک مورد معامله نیز صورت می‌گیرد؟

جواب: تملیک را نمی‌شود موکول به بعد کرد؛ ولی تحویل را می‌توان مدّتی بعد (مثلًا دو یا چند ماه بعد) انجام داد.

سؤال 545- این جانب مقداری خرما به شرط تحویل در دفتر شرکت فروخته‌ام.