‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 294

فصل سی و هشتم: احکام احیای موات

سؤال 844- در حومۀ شهر ما معادن عدیده‌ای وجود دارد. معادن یاد شده جزء معادن اکتشافی و زیرزمینی نیست، و نحوۀ بهره‌برداری از آنها بسیار سهل بوده، و مستلزم صرف هزینۀ سنگین نمی‌باشد. برای مثال جهت بهره‌برداری از خاک دولومیت، که به صورت کوهی طبیعی واقع شده، تنها با استفاده از ابزار آلات فنّی عادی، نظیر لودر، یا بیل مکانیکی از آن بهره‌برداری می‌کنند. وضعیّت این گونه معادن، که جزء منابع طبیعی شهرستان و روستاهای هم جوار است، از نظر مالکیّت و جلب درآمد برای روستاها یا شهرستان مربوطه چگونه است؟ آیا ساکنین روستاها می‌توانند نسبت به عقد قرارداد با شرکتهای خصوصی یا دولتی دخالت نمایند و سهمی از درآمد آن را به عمران و سازندگی روستاهای خود اختصاص دهند؟

جواب: در صورتی که معدن در حریم روستا بوده باشد (منظور از حریم، زمینهایی است که برای احتیاجات مختلف روستا از قبیل بارانداز، محلّ جمع‌آوری خرمن و هیزم و مانند آن است.) اهل روستا بر آن حق دارند، و در مقابل حقّشان می‌توانند چیزی دریافت دارند. ولی اگر خارج از حریم روستاست چنین حقّی ندارند؛ امّا چنان چه معدن نزدیک روستاست سزاوار است ارفاقی به مردم آن روستا شود. و اگر معدن ضرر و زیانهایی برای اهالی روستا ایجاد کند، جبران آن نیز لازم است.

سؤال 845- این جانب یک حلقه چاه عمیق در زمین اهدایی توسّط یک نفر از اهالی، صرفاً به قصد تأمین آب لوله‌کشی روستا، با بودجه و سرمایه‌گذاری علی السویه خانوارهای موجود آن روستا، و با پروانۀ جهاد سازندگی، حفر نمودم. ولی