‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 363

فصل چهل و ششم: احکام قصاص

مصادیق قتل عمد و شبه عمد

سؤال 1023- ترک فعل فردی، منجر به مرگ دیگری شده است. آیا می‌توان وی را به خاطر مجرّد ترک فعل، محکوم و مجازات کرد؟ به مثالهای زیر توجّه کنید:

الف) مادری با علم به این که فرزندش به شیر نیاز دارد، عمداً از شیر دادن امتناع می‌ورزد، و طفل فوت می‌کند. آیا قتل عمد است، یا نوع دیگری از قتل محسوب می‌شود؟

ب) اگر سوزن‌بان قطار، که وظیفه دارد خطوط راه آهن را طبق برنامۀ معیّن شده جا به جا کند، با علم به وجود خطر از انجام این عمل خودداری نماید، و موجب برخورد دو قطار و مرگ مسافرین شود، آیا قتل عمد محسوب می‌شود؟

ج) هرگاه پرستاری، که وظیفۀ رساندن دارو به بیمار در ساعت معیّنی را دارد، عمداً از انجام این کار خودداری کند، و بیمار فوت نماید، در صورتی که بداند خوراندن دارو برای بیمار حیاتی است؛ چه نوع قتلی محسوب می‌شود؟

د) نجات غریقی با مشاهدۀ غرق شدن شناگری در استخر، از نجات دادن او خودداری می‌کند، و غریق فوت می‌نماید. آیا قتل عمد است؟

جواب الف تا آخر: در مواردی که إسناد قتل به چنین شخصی بدهند، و به تعبیر دیگر سبب اقوی از مباشر باشد، مانند مثال اوّل و دوم، قتل عمد صادق است، و احکام آن جاری می‌شود. و در مثال سوم و چهارم موارد مختلف است.

سؤال 1024- اصل وقوع قتل برای دادگاه ثابت شده، ولی نوع آن مشخّص نیست.

بیّنه‌ای هم برای اثبات نوع قتل وجود ندارد. تکلیف دادگاه در این مورد چیست؟