‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 379

نوبت به قسامۀ بستگان مدّعی علیه می‌رسد، یا تجدید دعوت از اولیای دم متوفّی مجاز می‌باشد؟

جواب: در صورتی که جمع کردن همۀ آنها در مجلس واحد مشکل باشد، مانعی ندارد در چند مجلس نزدیک به هم جمع شوند. و از نظر ما لازم نیست قسم‌خورندگان همه از اقربای نسبی باشند، همین اندازه که از قوم و قبیله یا کسانی که در آن محلّه زندگی می‌کنند باشند کافی است.

سؤال 1070- ثبت صورت جلسۀ استماع سوگند 50 نفر متضمّن زمان زیادی است، و معمولًا در یک جلسه میسّر نمی‌باشد. آیا اولیای دم می‌توانند عدّه‌ای را برای جلسۀ اوّل، و بقیّه را برای جلسه یا جلسات بعد به دادگاه معرّفی نمایند؟ در چنین وضعیّتی، آیا فاصلۀ جلسات باید نزدیک به هم (مثلًا فردای جلسۀ اوّل) باشد، یا فاصلۀ یک ماه یا بیشتر، که اولیای دم فرصتی برای معرّفی افراد دیگر داشته باشند منعی ندارد؟

جواب: اجرای قسامه در یک جلسه کار مشکلی نیست، و ثبت آن هم کار ساده‌ای است. امّا اگر فرضاً میسّر نشود، در دو یا چند جلسۀ نزدیک به هم مانعی ندارد، به طوری که مدّعی به حسب معمول توان جمع‌آوری آنها را داشته باشد.

سؤال 1071- لطفاً دربارۀ بحث قسامه بفرمایید:

الف) آیا مرد بودن سوگندخورندگان شرط است؟ آیا در این مورد میان مدّعی و قوم او فرقی می‌باشد؟

ب) در صورت عدم اشتراط مرد بودن، چنانچه در میان مدّعیان و قوم او به تعداد کافی مرد باشد، آیا زنی که یکی از مدّعی‌ها است می‌تواند از جملۀ سوگندخورندگان به حساب آید؟ اگر به تعداد کافی مرد وجود نداشته باشد چطور؟

ج) در صوت جواز تکرار سوگند به وسیلۀ قسم‌خورندگان، زنان مدّعی نیز می‌توانند قسم را تکرار نمایند؟

جواب: قسامه نمی‌تواند زن باشد، بنابراین باید مردها (اگر به قدر کافی نباشند) سوگند را تکرار کنند.