‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 394

فصل چهل و هفتم: احکام دیات

موجبات ضمان

سؤال 1121- آیا مرتکبین جرایم زیر، با توجّه به عدم حصول نتیجۀ مجرمانۀ مورد نظر، قابل مجازات هستند؟

1- شخصی به قصد قتل دیگری، به سمت وی تیراندازی نموده، امّا به علّت عدم مهارت در تیراندازی، گلوله به فرد مورد نظر اصابت نمی‌کند.

2- فردی به قصد قتل دیگری، شبانه به محلّ اقامت وی رفته، و او را که ظاهراً خوابیده بوده با گلوله هدف قرار می‌دهد. حال آن که مجنیُّ علیه قبل از شلّیک وی، بر اثر سکتۀ قلبی فوت نموده است.

3- شخصی به قصدِ سرقتِ کیفِ پولِ دیگری، دست در جیب وی می‌کند. امّا اتّفاقاً جیب او خالی بوده است.

4- شخصی به قصد قتل دیگری، گلوله‌ای به سمت او شلّیک می‌نماید. امّا گلوله به محلّی غیر حسّاس برخورد نموده، و مجنیّ علیه پس از مداوا، کاملًا بهبود می‌یابد.

قابل ذکر است که مورد اوّل مصداق «جرم عقیم» است، که فاعل عملیّات مجرمانه را از آغاز تا پایان انجام داده، امّا اقدامات مجرمانۀ وی به علّت وجود عاملی خارج از اراده و خواست او بی‌نتیجه مانده، و مورد دوّم و سوّم مصادیق «جرم محالند» که علی‌رغم طیّ مسیر مجرمانه از آغاز تا پایان، حصول نتیجه در آن به طور موقّت (مورد 3) یا دائم (مورد 2) غیر ممکن است، و مورد چهارم مصداق جرم ناقص است، که موفّقیّت مجرم در حصول نتیجه کامل نبوده، و نتیجه خفیف‌تر از مطلوب مجرم است.