‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 421

چنین است، یا این که اعضای بدن از نظر رویش و عدم رویش مو متفاوتند؟

جواب: هر دو دیه دارد؛ مشروط بر این که موها در موضعی باشد که فقدان آن عیب محسوب شود؛ مانند موی سر و ابروها و صورت مردان و امثال آن.

سؤال 1192- آیا تراشیدن موی سر و صورت شخصی، بدون رضایت او دیه یا ارش دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا رویش مجدّد مو و عدم رویش آن، یا زن و مرد بودن مجنیّ علیه، تأثیری در حکم دارد؟

جواب: در سر و صورت مرد اگر طوری مو ازاله کند که نروید هرکدام یک دیه دارد، و همچنین در موی سر زن. و اگر بروید در مرد احتیاط مصالحه به ارش است، و در زن دیۀ آن مهر المثل عادلانه است.

سؤال 1193- با توجّه به این که از بین بردن موی سر و صورت و ابرو دیۀ معیّن دارد، چنانچه جراحتی مثل متلاحمه یا موضحه سبب از بین رفتن قسمتی از موی سر، یا صورت، یا ابرو شود؛ به گونه‌ای که دیگر نروید، به علاوه نقص زیبایی ایجاد شود. آیا هم دیۀ جراحت، و هم دیۀ مو، و هم ارش زیبایی گرفته می‌شود؟

جواب: فقط دیۀ جراحت و دیۀ مو (البتّه به نسبت مقدار مو) پرداخته می‌شود.

2- دیۀ چشم

سؤال 1194- کسی که دارای یک چشم سالم و بینا است، و چشم دیگرش به طور مادرزاد، یا در اثر بیماری، یا علل غیر جنایی دیگر نابیناست، اگر بر اثر ضربه‌ای، بینایی خود را از دست دهد، دیۀ آن چه مقدار است؟

جواب: بنابر احتیاط واجب دیۀ کامله تعلّق می‌گیرد.

سؤال 1195- طبق اظهار نظر پزشکی قانونی در اثر شلیک یک گلوله جنایات زیر حاصل شده است:

1- چشم چپ به طور کامل تخلیه گردیده است.

2- کاسۀ چشم چپ در جمجمه دچار شکستگی (هاشمه) شده است.

3- در پلکهای فوقانی و تحتانی نیز پارگی (دامیه) دیده می‌شود.

آیا دیۀ تخلیۀ چشم و شکستن کاسۀ چشم (جمجمه) و پارگی پلکها، هر کدام