‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 51

سؤال 177- هنگامی که کسی از دنیا می‌رود، بستگان میّت به افرادی که در مراسم جمع شده‌اند، می‌گویند: «اگر کسی حقّی بر گردن میّت دارد، معاف بدارد، و او را ببخشد» همۀ حضّار در جواب می‌گویند: «هزار هزار بار بخشیدیم» آیا ذمّۀ میّت ساقط می‌شود؟

جواب: هرگاه صاحب حقّ از صمیم دل گذشت کند، ذمّۀ میّت بری می‌شود؛ ولی اگر بستگان میّت می‌دانند که صاحب حقّ در اثر حیا یا اجبار چنین گفته، باید رضایت او را تحصیل کنند.

سؤال 178- پدر بنده متأسّفانه دار فانی را وداع نموده است. لطفاً بفرمایید علاوه بر مراسم متداول عزاداری، بهترین عملی که می‌توانم برای شادی روح ایشان انجام دهم چیست؟

جواب: جستجو کنید اگر دیونی به مردم دارد قبل از هر چیز دین او را بپردازید، و اگر واجباتی از او فوت شده قضا کنید، و تا می‌توانید برای او صدقات و خیرات دهید؛ یعنی به مردم نیازمند به نیّت پدرتان کمک کنید.

سؤال 179- اخیراً در برخی از مناطق رسم شده که بستگان متوفّی به جای برگزاری مراسم عزاداری و فاتحه، پول آن را هزینۀ امور خیریّه می‌کنند. به نظر می‌رسد با توسعۀ این تفکّر، مردم و میّت از برکات مجالس مذکور که آشنایی با معارف دین و تذکّر و تنبیه و به یاد جهان آخرت افتادن، همدردی با صاحبان عزا، و قرائت فاتحه و قرآن برای میّت، و ذکر توسّل و مانند آن است، محروم می‌شوند. با توجّه به این مطلب، کدام یک اولویّت دارد؟

جواب: بهتر است مجلس ساده‌ای بگیرند، و هزینه‌های اضافی را صرف کارهای خیر کنند.

سؤال 180- در سفری که به یکی از شهرهای استان خوزستان داشتم، در مجلس فاتحۀ جوانی که قبل از ازدواج مرحوم شده بود شرکت کردم. هنگامی که برای قرائت فاتحه به سر مزارش حاضر شدیم، در کمال بهت و ناباوری شاهد اجرای موسیقی