‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 512

جواب: در قانون اساسی آنها آمده است.

سؤال 1528- سخنرانی روحانی بر فراز منبر بهتر است، یا پشت تریبون؟

جواب: معمولًا استفاده کردن از روشهای سنّتی در مساجد و حسینیّه‌ها بهتر است؛ جز در مواردی که خطیب باید ایستاده سخن بگوید، مانند نماز جمعه که در آنجا استفاده از تریبون مانعی ندارد.

7- تراست و کارتل

سؤال 1529- استدعا دارم حکم فقهی دو مورد ذیل را بیان فرمایید.

1- کارتل، اتّحادیّۀ آزاد و اختیاری بین بنگاههایی است که در یک رشتۀ اقتصادی مشغول به کار بوده، و مواد یا کالاهای مشابهی را تولید می‌نمایند. مقصود اصلی آنها از تشکیل کارتلها به دست گرفتن انحصار جهت فروش کالای خود می‌باشد.

2- تراست، اتحادیّۀ واحدهایی است که دارای هدف متمرکز در تولید و فروش با یکدیگر بوده، و دارای رهبری واحد می‌باشند. هدف از تشکیل تراست‌ها تنها انحصار نبوده، بلکه اهداف دیگری مانند بهره‌گیری از روشهای علمی تولید، کم کردن هزینه‌های تولید، بهره‌مند شدن از همکاری‌های گروهی شرکت‌های تشکیل دهندۀ اتحادیّه و مانند آن را نیز دنبال می‌نمایند.

البتّه همان گونه که مستحضرید بین «کارتل» و «تراست» تفاوتهایی وجود دارد که مهم‌ترین آنها حفظ شخصیّت اعضا در کارتل، و از بین رفتن استقلال و شخصیّت اعضا در تراست است. لطفاً حکم شرعی تشکیل چنین اتحادیّه‌های تجاری و صنعتی را در قالب کارتل و تراست مرقوم فرمایید.

جواب: در صورتی که حدّ و حدود اختیارات در هر دو قسمت روشن باشد، و ابهامی در شرایط وجود نداشته باشد، و در عین حال سبب ضرر و زیان قابل توجّهی به جامعه نگردد، و مانع رشد اقتصادی نشود، مانعی ندارد، ولی در فرض ضرر و زیان تشکیل آنها جایز نیست.