‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 521

کامپیوتری دارم. توضیح این که: برنامه‌های کامپیوتری اعم از فیلم، برنامه‌های آموزشی و سرگرمی، که امروزه ساخته می‌شود، آنها را روی قطعه‌ای به نام، و یا دیسکت کامپیوتری پیاده می‌کنند. و شخص با صرف هزینه‌ای بعضاً گزاف اقدام به ساختن برنامۀ کامپیوتری می‌نماید. پس از ساختن برنامه، شخص برنامه ساز به چند صورت ممکن است عمل کند:

الف) روی خود برنامه کاری انجام می‌دهد، که به اصطلاح برنامه قفل شود، و نتوان از آن کپی برداشت، و فقط با اصلی بتوان از برنامه استفاده کرد. امّا جدیداً با یک سری ترفندها می‌توان قفل را شکست، و از اصلی کپی کرد.

ب) بر روی برنامه قفل نگذارد، امّا اعلام دارد که حقّ چاپ و تکثیر ممنوع است.

ج) نه قفل بگذارد، و نه اعلام کند که چاپ و تکثیر ممنوع است، و به عبارتی اعلام موضع نکند. با توجّه به این توضیحات لطفاً بفرمایید:

1- آیا شخص برنامه ساز می‌تواند چنین حقّی را از خریدار یا دیسکت سلب کند؟ و در صورتی که جواب مثبت است، آیا این حق فقط برای برنامه ساز مسلمان است، یا غیر مسلمان و مجهول المذهب نیز همین حکم را دارد؟

جواب: کسی که برنامه‌ای را می‌سازد بدون رضایت او نمی‌توان از آن کپی کرد، مگر این که از کفّار حربی باشد.

2- آیا می‌توان گفت: «اگر برای استفادۀ شخصی باشد اشکال ندارد؛ اما اگر گپی‌برداری را منبع کسب خود قرار دهد اشکال دارد.»؟

جواب: فرقی نمی‌کند.

3- آیا نوار کاست و نوارهای ویدویی، حکم های کامپیوتری را دارند؟

جواب: آری نوار کاست و ویدئو نیز حکم بالا را دارند.

ج) حقّ الاختراع

سؤال 1551- آیا مخترع نسبت به اختراع خود دارای حقّ خاصّی است، به گونه‌ای که دیگران نتوانند از آن الگوبرداری و مونتاژ نمایند؟