‌رساله توضیح‌المسائل با اضافات فراوان و استفتاءات جدید جلد 3 صفحه 574

سؤال 1746- در فرض سؤال قبل چنانچه از افرادی که در عسر و حرج قرار دارند، آگاهی تفصیلی و جزئی نداشته باشیم، ولی به طور کلّی و به نحو اجمالی آگاهی وجود داشته باشد، آیا تحقیق و تفحّص لازم است؟

جواب: چنانچه به صورت شبهۀ محصوره باشد، تفحّص لازم است. امّا اگر غیر محصوره باشد، لازم نیست.

سؤال 1747- برخی می‌گویند: «در این قبیل موارد حکم مولوی (نه ارشادی) ولیّ فقیه زمان مشخّص کنندۀ تکلیف خواهد بود.» حال اگر در کشوری، اعمّ از اسلامی یا غیر اسلامی، مسلمین دارای رهبری دینی به نحو مذکور نبودند، وظیفۀ آنها چیست؟

جواب: به مجتهدین جامع الشرائط، و در نبود آنها به عدول المؤمنین آگاه از مسائل شرع و مسائل زمان و مکان، مراجعه می‌کنند.

20- صلۀ رحم

سؤال 1748- آیا صلۀ ارحام، حقّ اللّٰه است، یا حقّ النّاس محسوب می‌شود؟

جواب: نوعی حقّ اللّٰه است، که خداوند دربارۀ رحم مقرّر فرموده است.

سؤال 1749- آیا صلۀ رحم هم مشمول قاعدۀ «لا حرج» و «لا ضرر» می‌شود؟ مثلًا اگر صلۀ رحم با شخصی، مایۀ هتک آبرو یا آزار انسان گردد، آیا ترک آن جایز است؟

جواب: آری، در مواردی که ضرر یا مشقّت مهمّی باشد، استثنا می‌شود.

سؤال 1750- در صورت بی‌حجابی ارحام، و عدم وجود شرایط نهی از منکر، بازهم صلۀ رحم واجب است؟

جواب: در صورتی که سبب امضای اعمال آنها نشود، باید صلۀ رحم را به جا آورد، و تا آنجا که ممکن است با زبان خوش، امر به معروف و نهی از منکر کرد.

سؤال 1751- چنانچه در همنشینی با اقوام نزدیک ترس آن باشد که خود انسان به غیبت مبتلا گردد، یا شاهد غیبت کردن دیگران باشد، و نهی از منکر را هم در آن مجالس به سخریّه بگیرند، آیا می‌توان با آنان قطع رابطه کرد؟