- محدودۀ تقلید 1
- فصل اوّل: احکام تقلید 1
- گسترۀ فقه 2
- راههای شناخت مرجع اعلم 2
- تقلید از میّت 5
- اصطلاحات تقلید 5
- تبعیض در تقلید 6
- مسائل دیگر تقلید 7
- فاضلاب تصفیه شده 9
- فصل دوّم: احکام آبها 9
- آب مضاف 9
- [نجاسات] 11
- فصل سوّم: احکام نجاسات 11
- 3- مردار 11
- 1 و 2- بول و غائط 11
- 4- خون 12
- 5- کافر، و کسانی که در حکم کفّارند. 12
- 6- سگ 14
- 7- شراب و سایر مسکرات 14
- وسواس 15
- مسائل متفرّقۀ نجاسات 16
- فصل چهارم: احکام مطهّرات 17
- 1- استحاله 17
- 2- ثلثان 18
- فصل پنجم: احکام وضو 19
- طریقۀ وضو گرفتن 19
- افعال وضو 20
- اشاره 20
- مسح 22
- مسح سر 23
- مسح پا 24
- شرایط وضو 27
- احکام وضو 32
- اموری که باید برای آن وضو گرفت 34
- وضوی جبیره 37
- سؤالات متفرّقۀ وضو 37
- فصل ششم: احکام غسل 39
- غسل جنابت 39
- غسل استحاضه 39
- غسل بدون خارج کردن لباس از بدن 40
- 1- غسل میّت 41
- فصل هفتم: [در بارۀ مردگان] 41
- احکام مردگان 41
- 2- کفن 42
- 3- حَنُوط 43
- 5- دفن میّت 43
- 4- نماز میّت 43
- 6- نبش قبر 45
- احکام قبرستان 48
- احکام شهید 49
- مراسم عزاداری 50
- فصل هشتم: احکام تیمّم 53
- فصل نهم: احکام نماز 54
- وقت نماز 54
- اشاره 55
- لباس نمازگزار 55
- حجاب زنان 56
- مکان نمازگزار 57
- آداب و احکام مسجد 58
- فعّالیّتهای مساجد 58
- اشاره 58
- ورود کفّار به مسجد 59
- تخریب ساختمان مسجد 60
- موقوفات مسجد 60
- دیگر احکام مسجد 62
- 1- قیام 65
- 2- قرائت 65
- واجبات نماز: 65
- اذان و اقامه 65
- 3- سجده 69
- 4- تشهّد 70
- مبطلات نماز 71
- شکستن نماز 72
- شکّیات نماز 72
- نماز مسافر 72
- نماز قضا 76
- فضیلت نماز جماعت 76
- اشاره 76
- نماز قضای پدر و مادر 76
- [نماز جماعت] 76
- شرایط امام جماعت 77
- اشاره 77
- اقتدا به غیر روحانی 78
- احکام جماعت 79
- نماز آیات 82
- نماز جمعه 83
- سؤالاتی دیگر پیرامون نماز 84
- فصل دهم: احکام روزه 86
- مبطلات روزه 86
- تشخیص ضرر برای بیمار 87
- کفّاره و قضای روزه 87
- رؤیت هلال 88
- سؤالات متفرّقۀ روزه 89
- اهمیّت اعتکاف 91
- شرایط اعتکاف 91
- فصل یازدهم: احکام اعتکاف 91
- خروج از مسجد 92
- مبطلات اعتکاف 92
- مکان اعتکاف 92
- متفرّقات اعتکاف 94
- محرّمات اعتکاف 94
- فصل دوازدهم: احکام خمس 96
- منافع کسب 96
- سؤالات متفرّقۀ خمس 98
- مصرف خمس 98
- فصل سیزدهم: احکام زکات 102
- زکات فطره 102
- مصرف زکات فطره 103
- استطاعت 106
- فصل چهاردهم: احکام حج 106
- میقات 107
- احرام 108
- محرّمات احرام 109
- طواف 109
- نماز طواف 110
- قربانی 111
- رمی جمرات 111
- عمرۀ مفرده 111
- متفرّقه 112
- حجّ کودکان 112
- فصل پانزدهم: احکام قضا 115
- صفات قاضی 115
- الف و ب و ج) اقرار، بیّنه، علم قاضی 116
- راههای اثبات جرم و برائت از اتّهام 116
- د) قسم 117
- علم قاضی 121
- تعارض اسناد و بیّنه 124
- قضاوت غیابی 125
- رشوه 125
- تجدید نظر در حکم قاضی 126
- اقامۀ دعوای مسلمانان در دادگاههای غیر اسلامی 127
- سؤالات دیگر مسائل قضایی 128
- 1- فیلمها و عکسهای مبتذل 135
- تجارتهای حرام و باطل 135
- فصل شانزدهم: احکام بیع 135
- 2- نوارهای صوتی و تصویری مبتذل (موسیقی) 136
- 3- رقص 141
- 4- دست زدن 141
- 5- قمار 142
- 6- مجسّمهسازی 151
- 8- دروغ 153
- 7- غیبت 153
- 9- موادّ مخدر 154
- 10- استعمال دخانیات 157
- 11- تراشیدن ریش 159
- 12- حیوانات حرام گوشت 160
- 13- احضار ارواح 160
- عزاداری 161
- شرایط خریدار و فروشنده 162
- ولایت فقیه 164
- مقدار سود در معامله 166
- معاملۀ سلف 167
- نقد و نسیه 168
- 1- خیار شرط 169
- خیارات: 169
- 2- خیار عیب 171
- بیع فضولی 173
- 3- خیار غبن 173
- فروش اعتبار 174
- اوراق بهادار 175
- مالکیّت زمانی 177
- پورسانت 178
- قاچاق کالا 178
- سؤالات متفرّقۀ بیع 179
- فصل هفدهم: احکام شرکت 182
- فصل هجدهم: احکام صلح 184
- فصل نوزدهم: احکام اجاره 185
- فصل بیستم: احکام مضاربه 189
- فصل بیست و یکم: احکام حجر 191
- فصل بیست و دوّم: احکام وکالت 195
- فصل بیست و سوّم: احکام دین و قرض 197
- اشاره 197
- ربای قرضی 198
- فصل بیست و چهارم: احکام رهن 200
- فصل بیست و پنجم: احکام ضامن شدن 201
- فصل بیست و ششم: احکام کفالت 204
- فصل بیست و هفتم: احکام ودیعه و امانت 205
- فصل بیست و هشتم: احکام نکاح 206
- مقدّمات نکاح 206
- خواستگاری 206
- صیغۀ عقد 207
- نکاح معاطاتی 208
- شرایط مجاز و غیر مجاز 209
- اولیای عقد 211
- 1- عنن 212
- عیوب موجب فسخ 212
- 2- جنون 212
- 3- تدلیس 213
- محارم 216
- زنانی که ازدواج با آنها حرام است 218
- احکام عقد دائم 221
- 1- مهریّه 221
- 2- تمکین 224
- 4- مسکن 225
- 3- اطاعت از شوهر 225
- 5- اجرة المثل 226
- ازدواج موقّت 227
- احکام نگاه و نظر 230
- پوشش 232
- ارتباط زن و مرد 233
- احکام شیر دادن 235
- نشوز 236
- احکام اولاد 238
- احکام وطی به شبهه 240
- حضانت 241
- نفقه 244
- اختلافات زوجین 246
- سؤالات متفرّقۀ نکاح 248
- شرایط طلاق 253
- فصل بیست و نهم: احکام طلاق 253
- عدّۀ طلاق 253
- طلاق رجعی 255
- طلاق خلع 256
- محلّل 258
- طلاق غیابی 258
- سؤالات متفرّقۀ طلاق 262
- فصل سیام: احکام لعان 265
- فصل سی و یکم: احکام غصب 267
- فصل سی و دوّم: احکام اموال مجهول المالک 269
- فصل سی و سوّم: احکام سر بریدن و شکار حیوانات 272
- احکام ذبح 272
- احکام شکار 273
- احکام صید 275
- فصل سی و چهارم: احکام خوردنیها و آشامیدنیها 276
- فصل سی و پنجم: احکام نذر و عهد 279
- فصل سی و ششم: احکام وقف 283
- فصل سی و هفتم: احکام هبه 293
- فصل سی و هشتم: احکام احیای موات 294
- فصل سی و نهم: احکام اقرار 298
- فصل چهلم: احکام شهادت 302
- فصل چهل و یکم: احکام وصیّت 306
- فصل چهل و دوّم: احکام ارث 309
- ارث زوجین 309
- طبقۀ دوّم ارث 309
- ارث کسانی که همزمان فوت کردهاند 310
- محروم کردن از ارث 312
- موانع ارث 312
- سؤالات متفرّقه 313
- فصل چهل و سوم: امر به معروف و نهی از منکر 318
- فصل چهل و چهارم: احکام دفاع 319
- الف) اقرار 324
- مقدّمات حدود: 324
- فصل چهل و پنجم: احکام حدود 324
- ب) شهادت 325
- ج) بلوغ و رشد 325
- د) توبه 326
- ه) اجرای حد در ملأ عام 329
- و) چگونگی کشف جرم 330
- ز) تغییر نوع مجازات 330
- اشاره 331
- 1- حدّ زنا 331
- اقسام حدود 331
- زنای محصنه 332
- حکم زنای با محارم 334
- تداخل حدّ و تعزیر 334
- حکم زنای به عنف 335
- حکم زنای غیر مسلمان 336
- تبعید 337
- 3- حدّ لواط 338
- 2- حدّ مساحقه 338
- 5- حدّ قذف 339
- 4- حدّ قوّادی 339
- 6- حدّ شرب خمر 339
- اشاره 341
- 7- حدّ سرقت 341
- شرکت در سرقت 342
- مستثنیات حدّ سرقت 343
- الف) سرقت در سال قحطی 343
- ب) سرقت زن از شوهر 344
- ج) سرقت در حال اضطرار 345
- د) سرقت پدر از فرزند 345
- و) سرقت منافع 346
- ه) سرقت اموالی که مالیّت ندارد 346
- احکام دیگر سرقت 347
- ز) سرقت موقّت 347
- ح) سرقت از سارق 347
- 8- حدّ محارب 349
- 9- حدّ ارتداد 352
- سؤالات متفرّقۀ حدود 353
- تعزیرات 357
- مصادیق قتل عمد و شبه عمد 363
- فصل چهل و ششم: احکام قصاص 363
- شرایط قصاص 368
- 1- مساوات در دین 368
- 2- قاتل پدر مقتول نباشد 369
- 5- مساوات در جنسیّت 371
- 4- مقتول محقون الدم باشد 371
- لوث و قسامه 371
- 3- مساوات در عقل 371
- اولیای دم 380
- استیفای قصاص 384
- تأخیر قصاص 386
- تبدیل قصاص به دیه 387
- قصاص اعضا 388
- عفو از قصاص 389
- کفّارۀ قتل عمد 392
- سؤالات متفرّقۀ قصاص 392
- موجبات ضمان 394
- فصل چهل و هفتم: احکام دیات 394
- ضمان جریره 415
- جانی یا مجنیّ علیه مردّد بین چند نفر معیّن است 416
- دیۀ زنان 417
- دیۀ کفّار 419
- دیۀ اعضا 420
- 1- دیۀ مو 420
- 2- دیۀ چشم 421
- 3- دیۀ بینی 422
- 4- دیۀ گوش 424
- 5- دیۀ گردن 425
- 6- دیۀ دست 426
- 7- دیۀ انگشتان دست 427
- 8- دیۀ پا 428
- 9- دیۀ آلت تناسلی 429
- 10- دیۀ اعضای داخلی 429
- دیۀ شکستگیها 430
- دیۀ منافع 433
- 1- ارش دررفتگی کتف 438
- ارش 438
- اشاره 438
- 4- ارش پارگی مقعد 439
- 2- ارش بافت نرم عصبی دست 439
- 3- ارش نقص حاصل از استخوان معیوب 439
- 5- ارش نقص راه رفتن 440
- 6- ارش البکارة 440
- شجاج 442
- دیۀ جنین 449
- عاقله 450
- دیۀ جنایت بر میّت 452
- موارد پرداخت دیه از بیت المال 453
- عفو از دیه 455
- خسارت عدم النفع 457
- تغلیظ دیه 458
- نحوۀ پرداخت دیه 459
- سؤالات دیگر دیات 460
- فصل چهل و هشتم: احکام بانکها و صندوقهای قرض الحسنه 463
- استخدام در بانکها 463
- سپردهها 464
- احکام وامها 465
- کارمزد 469
- دیگر احکام بانکها 470
- تحصیل در رشتۀ پزشکی 472
- فصل چهل و نهم: احکام پزشکی 472
- ضمان طبیب 473
- معاینه 475
- ویزیت 475
- احکام مختلف معالجه و درمان 480
- روان درمانی 483
- پیوند اعضا 484
- تغییر جنسیّت 485
- تلقیح مصنوعی 486
- جلوگیری 490
- سقط جنین 491
- خریدوفروش اعضای بدن 492
- کالبد شکافی و تشریح 493
- پیشگیری 495
- پایان دادن به زندگی! 496
- سؤالات دیگر پزشکی 496
- 1- آسیبشناسی تربیت دینی 500
- فصل پنجاهم: مسائل متفرّقه 500
- 3- اعتقادیّات 502
- 2- احکام اکراه 502
- الف) نبوّت 502
- ب) عصمت 504
- ج) عدل الهی 504
- د) سرانجام جاهلان قاصر 504
- ه) مقایسۀ ائمّه با انبیا 505
- و) ولایت 505
- ز) امام زمان علیه السلام 506
- ح) وظیفۀ منتظران 507
- ک) جهان آخرت 508
- ی) شفاعت 508
- ط) رجعت 508
- 4- بیت المال 509
- 6- تبلیغ دین 510
- 5- بیمه 510
- 7- تراست و کارتل 512
- 8- تقلّب 513
- 9- تکدّیگری 514
- 10- جبران خسارت 516
- الف) حقّ الطبع 517
- 11- حقوق 517
- ب) کپیرایت 520
- ج) حقّ الاختراع 521
- د) حقّ همسایه 522
- ه) حقوق والدین 524
- و) حقّ فرزند 525
- ز) حقّ الناس 525
- ح) حقّ المارّه 526
- 12- حکومت اسلامی 527
- ط) حقّ ارتفاق 527
- 13- خرافات 534
- 14- دعاها 540
- 15- دعانویسی 541
- 16- رؤیا 543
- 17- رسانهها 544
- الف و ب) اطّلاعرسانی و اطّلاعرسانان 544
- ج) جرایم مطبوعاتی 557
- د) فیلمها 560
- ه) فیلمها و تبلیغ کالا 565
- و) نابود کردن فیلمهای فاسد 566
- ز) فیلمها و طنزها 567
- 18- سؤالات سیاسی 570
- 19- صدقه 572
- 20- صلۀ رحم 574
- 22- عید الزهراء 575
- 21- طیّ الارض 575
- 23- فراگیری فلسفه و علوم غریبه 576
- 24- قرآن مجید 577
- 25- کاروانهای عروسی 580
- 26- کنوانسیون محو اشکال تبعیض علیه زنان 581
- 27- گروههای منحرف 582
- 28- گناهان 584
- الف) قاچاق 584
- ب) خودکشی 585
- ج) حقیر شمردن گناه 586
- ه) سوء ظنّ 587
- د) اهانت 587
- و) آشکار کردن گناه 587
- ز) هجرت از محیط گناه 587
- 29- مراسم ولادت امام هفتم علیه السلام 588
- ح) توبۀ از گناه 588
- 30- مسائل عمومی مشاغل 590
- 31- مشاغل خاصّ 595
- الف) شغل روحانیّت 595
- د) کارکنان کمیتۀ امداد 596
- ب) خدمۀ هواپیماها 596
- ج) رفتگران 596
- ه) طلافروشان 597
- و) کارمندان مخابرات 597
- ز) دامپزشک 598
- ح) رانندۀ تاکسی 598
- ی) جاسوسی 599
- ط) معلّمان 599
- 32- نگهداری حیوانات 600
- 33- ورزش 602
- 34- ورزش بانوان 604
جواب: در صورتی که برای دفاع شخصی، یا دفاع از کشور و کیان مسلمین لازم باشد اشکالی ندارد. ولی طرفین قبل از شروع، باید از یکدیگر برائت بجویند، تا ضامن هم نباشند.
سؤال 1846- ورزش، یا بازی، با حیواناتی که در بسیاری از موارد منتهی به کشته شدن آن حیوانات به شکل فجیع میشود، چه حکمی دارد؟ مثلًا ورزشی که در آن سوارکاران با اسب به دنبال بُز میروند، و آن را گرفته و درصدد انداختن آن به نقطهای هستند، که در بسیاری از موارد حیوان جان میسپارد. چنین ورزشهایی چه حکمی دارد؟
جواب: این نوع بازیها جایز نیست.
سؤال 1847- در جلسات تمرینی بعضی از ورزشها مثل «جودو»، «کونگفو»، «کاراته» و مانند آن، امکان دارد بدن شخص مقابل سیاه، قرمز، و یا حتّی شکسته شود. لطفاً بفرمایید: آیا پرداختن به چنین ورزشهایی به منظور آمادگیهای رزمی و بدنی در مقابل دشمن و مانند آن جایز است؟
جواب: در صورتی که واقعاً جنبۀ دفاعی داشته باشد، مانعی ندارد، و در صورتی که طرفین به آثار ناشی از آن رضایت داده باشند، موجب دیه نمیشود.
سؤال 1848- دو نفر برای قوی شدن و مهارت در ورزش، با رضایت خود مسابقۀ رزمی میدهند، و با ضربات لگد و مشت به هم میزنند، این کار چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که خطرناک نباشد، و موجب صدمهای نشود، اشکالی ندارد.
سؤال 1849- ورزشهای سنگین، مثل بوکس، مخصوصاً در نظام اسلامی چه حکمی دارد؟
جواب: ورزشهایی که معمولًا خطرناک است، خالی از اشکال نیست.
34- ورزش بانوان
سؤال 1850- لطفاً به سؤالات زیر در مورد ورزش بانوان پاسخ فرمایید:
1- فعّالیّتهای ورزشی برای دختران مدارس ابتدایی، بدون رعایت حجاب اسلامی چه حکمی دارد؟
2- ورزش بانوان با رعایت حجاب اسلامی در انظار عمومی (اجتماع مردان و زنان) چه حکمی دارد؟
3- در ورزشهای انفرادی غیر تماسی (تنیس، بدمینتون و مانند آن) مسابقه یا تمرین خانمها با آقایان چه حکمی دارد؟
4- آیا رعایت حجاب خانمها در سالنهای ورزشی مخصوص بانوان، لازم است؟
5- موتور سواری و دوچرخه سواری خانمها با پوشش کامل اسلامی در خیابانها و معابر عمومی چگونه است؟
6- آیا قبل از سنّ تکلیف، بازی کردن دختران با پسران مجاز است؟
7- مربّیگری مردان برای تعلیم بانوان تا چه حدّی مجاز است؟
8- حرکات هوازی و موزون زنان (که منجر به حرکات عضلات بدن میگردد،) بدون حضور نامحرم چه حکمی دارد؟
9- ورزش کردن زنان با محارم خود چه حکمی دارد؟
10- تماشای ورزش مردان توسّط خانمها چه محدودیّتهایی دارد؟
جواب 1 تا 10: شکّی نیست که ورزش برای همۀ قشرها، اعم از مرد و زن، پیر و جوان لازم، و یکی از ضروریترین کارها برای حفظ سلامت محسوب میشود.
از این گذشته، ورزش میتواند به عنوان سرگرمی سالم بسیاری از اوقات فراغت را پر کند، و انسان را از سرگرمی ناسالم بازدارد. ولی مسلّم است که باید جهات شرعی هم در ورزش مردان و هم در ورزش زنان رعایت شود، و مسابقات ورزشی هرگز ایجاب نمیکند که ما فرهنگ اسلامی را رها کرده، دنبال فرهنگ دیگران برویم. به طور کلّی زنان میتوانند در محیطهایی که مخصوص به خودشان است، با استفاده از لباسهای مناسب، و با حفظ حجاب یا بدون حجاب شرعی، با توجّه به این که جنس مخالفی در آنجا نیست، ورزش کنند. داوران و مربّیان آنها نیز از میان خود زنان برگزیده شوند، همان گونه که در مردان چنین است، و از ورزشهایی استفاده کنند که آسیب و زیانی به آنها نمیرساند. «پایان