کتابخانه بالقرآن

رساله آیت الله سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی صفحه 749

صفحه 749

هرگاه چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت افرادش معمولا با هم فرق ندارد؛ باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد. ولی باید چیزی را که می‌دهد خصوصیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.

مسأله 2592

هرگاه چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گوسفند و گاو باشد که قیمت افراد آن با هم تفاوت دارد؛ باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن در حالی که غصب کرده و زمانی که تلف شده و زمانی که می‌خواهد رد کند فرق کرده باشد؛ احتیاط لازم آن است که بالاترین قیمت از روز تلف تا روز ادا کردن را بدهد؛ یا یکدیگر را راضی کنند.

مسأله 2593

هرگاه حیوانی را مثل گوسفند که افراد آن در قیمت با هم فرق دارند غصب نماید و از بین برود؛ چنانچه قیمت بازاری آن از زمانی که غصب کرده تا زمانی که می‌خواهد ادا کند تفاوت نداشته باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد باید قیمت چاقی را که از بین رفته بدهد.

مسأله 2594

هرگاه مالی را که غصب کرده دیگری از او غصب نماید و از بین برود؛ صاحب مال می‌تواند عوض آن را از هر کدام از آنان بگیرد و یا از هر کدام مقداری از عوض آن را مطالبه نماید و چنانچه عوض مال را از غاصب اول بگیرد او می‌تواند از غاصب دوم بگیرد.

ولی اگر از غاصب دوم بگیرد دومی نمی‌تواند از اولی مطالبه کند مگر این که دومی مال را به اولی برگردانده باشد و نزد او تلف شده در این صورت اولی دیگر نمی‌تواند از دومی مطالبه کند.

مسأله 2595

هرگاه معامله باطلی انجام گیرد؛ مثلاً جنسی را که باید با وزن یا پیمانه خرید و فروش شود بدون آنها معامله کنند معامله باطل است؛ نه خریدار می‌تواند در جنس و نه فروشنده در قیمت آن تصرف کند و حکم مال غصبی را دارد و باید آن را برگردانند و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود باید عوض آن را بدهد خواه بداند که معامله باطل بوده یا نه، ولی اگر هر دو نفر با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند می‌توانند در مال یکدیگر تصرف کنند.