کتابخانه بالقرآن

رساله آیت الله سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی صفحه 804

صفحه 804

مسأله 2753

کسی که وصیت می‌کند باید عاقل باشد؛ ولی بچه ده ساله‌ای که خوب و بد را تمییز می‌دهد اگر برای کارهای خیر و نیکی به ارحام وصیت کند صحیح می‌باشد و باید از روی اختیار وصیت کند و سفیه نباشد و حاکم شرع هم او را از تصرف در اموالش جلوگیری نکرده باشد و نباید قاتل خودش باشد؛ پس کسی که از روی عمد به قصد خودکشی مثلاً زخمی به خود بزند؛ یا سمی بخورد؛ یا خود را از جای بلندی پرت کرده باشد که به واسطه آن یقین، یا گمان به مردن خود پیدا کرده اگر بعد از این عمل وصیت کند که مقداری از مال او را به مصرفی برسانند صحیح نیست. ولی اگر قبل از این عمل وصیت کرده باشد؛ یا این که این کار به قصد خودکشی نبوده و تصادفاً منجر به این وضع شده؛ یا این که قصد جهاد در راه خدا کرده؛ یا از روی خطا و اشتباه بوده صحیح است.

مسأله 2754

در وصیت تملیکی قبول موصی له معتبر است؛ پس در صورتی که انسان وصیت کند چیزی به کسی بدهند می‌تواند آن کس آن چیز را در زمان حیات وصیت کننده قبول کند؛ ولی اگر قبول کند مالک نمی‌شود تا بعد از مرگ او، همین که وصیت کننده مرد مالک می‌شود و احتیاج به قبول مجدد ندارد و اگر قبول بعد از مرگ وصیت کننده باشد همین که قبول کرد مالک می‌شود.

مسأله 2755

هنگامی که انسان نشانه‌های مرگ را در خود دید و امانت‌های مردم پیش اوست چنانچه احتمال می‌دهد خطری بعد از مرگش متوجه آنها شود باید فوراً آنها را به صاحبانش یا وکلای آنها برگرداند یا به آنها اطلاع دهد و اگر ممکن نیست می‌تواند آنها را به حاکم شرع بسپارد؛ یا وصیت کند و شاهد بگیرد و به وصی و شاهد نشانه صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل او را بگوید. ولی اگر وارث امین دارد و از امانت اطلاع دارد لازم نیست وصیت کند گرچه بهتر است و اگر به مردم بدهکار است و موقع دادن آن بدهی رسیده و طلبکار هم مطالبه طلب خود را دارد باید بدهد و اگر خودش نمی‌تواند بدهد؛ یا موقع دادن بدهی نرسیده؛ یا طلبکار هنوز مطالبه نکرده باید کاری کند که اطمینان پیدا کند که بدهی او پس از مرگش به طلبه کار می‌رسد مثلاً در موردی که بدهی او برای دیگران معلوم نیست وصیت کند و بر وصیت شاهد بگیرد و اگر بدهی معلوم باشد و اطمینان دارد که ورثه می‌پردازند وصیت کردن لازم نیست گرچه خوب است.

مسأله 2756

کسی که نشانه‌های مرگ را در خود می‌بیند در صورتی که نماز و روزه قضا شده دارد باید وصیت کند که از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند؛ بلکه اگر مال نداشته باشد ولی احتمال می‌دهد کسی از ارحام یا دوستانش تبرعاً آنها را انجام می‌دهند بازهم واجب است وصیت نماید و اگر قضاء نماز و روزه او به تفصیلی که در مسائل مربوط به نماز قضا در احکام نماز گفته شد که بر پسر بزرگتر و سائر ورثه واجب باشد؛ باید اطلاع دهد یا وصیت کند که برایش انجام دهند.

مسأله 2757

کسی که نشانه‌های مرگ را در خود می‌بیند اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده که ورثه نمی‌دانند چنانچه به واسطه ندانستن؛ حقشان از بین برود باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه‌های صغیر خود قَیِّم و سرپرست معین کند ولی در صورتی که بدون قَیِّم مالشان از بین می‌رود؛ یا خودشان ضایع می‌شوند باید برای آنان قَیِّم امینی معین نماید.