رساله توضیح المسائل آیت الله شیخ محمداسحاق فیاض صفحه 398

احکام لقطه

لقطه، مال گمشده ای است که در اختیار کسی نبوده و مالک آن مجهول باشد.

(مسأله 1919) گمشده اگر انسان باشد آن را لقیط، و اگر حیوان باشد آن را ضالّه و اگر مال باشد آن را لقطه به معنای اخص می نامند.

(مسأله 1920) بچه ای که در بلاد اسلام پیدا می شود محکوم به حریّت(آزادی)است، و همچنین اگر در بلاد کفر پیدا شود در صورتی که در آنجا مسلمانی باشد یا کافر ذمّی که احتمال داده شود لقیط از او تولد یافته است، ولی اگر وارث نداشته باشد، امام وارث و عاقله اوست.و چنانچه بعد از بلوغ و رشد به بردگی اقرار کند،مورد قبول است.

(مسأله 1921) احوط آن است که لقیط دار الکفر را اگر در آنجا مسلمان یا کافر ذمی نباشد که امکان تولد لقیط از او باشد به بردگی نگیرد.

(مسأله 1922) گرفتن لقیط واجب کفایی است اگر حفظش بر آن توقف داشته باشد، اگر کسی آن را بگیرد، به تربیت و سرپرستی او ذی حق می باشد، مگر اینکه کسی پیدا بشود که بخاطر نسب یا غیر آن بر او ولایت داشته باشد، که در این صورت دادن او به آن شخص واجب می باشد و حکم [پیدا شده]بر او جاری نیست.

(مسأله 1923) مالی که در دست لقیط است ملک خود او می باشد.

(مسأله 1924) در گیرنده کودک، بلوغ، عقل، حرّیت و اسلام شرط است، بنابراین گرفتن کودک و دیوانه و بنده و کافر اعتبار ندارد، و چنانچه کافر کودکی را که در دار اسلام است بردارد، حکم التقاط بر آن جاری نیست، و به سرپرستی او ذی حق نمی شود.

(مسأله 1925) اگر لقیط(انسان گمشده)داوطلبی داشته باشد او را باید بدهد، وگرنه اگر لقیط مالی داشته باشد، با کسب اجازه از حاکم شرع یا از نایبش از مال خودش جهت مخارج او خرج می شود، وگرنه ملتقط(یابنده)از مال خود مخارج او را می دهد و چنانچه مجّانی نداده، بعداً می تواند پس بگیرد، وگرنه حق رجوع و پس گرفتن را ندارد.

یافتن حیوان گمشده

(مسأله 1926) اگر حیوانی را در غیر آبادانی مانند صحراها، کوهها و نیزارها بیابد، چنانچه حیوان بتواند خود را از درندگان حفظ کند، مانند شتر و اسب و گاومیش و گاو و امثال آنها، گرفتن آن جایز نیست خواه در جایی دارای گیاه و آب باشد یا نباشد، ولی بتواند خود را به آنجا برساند.بنابراین اگر آن