رساله توضیح المسائل آیت الله شیخ محمداسحاق فیاض صفحه 595

احکام ارث

موجبات ارث، و آن دو نوع است:1-نسب 2-سبب

امّا نسب سه طبقه دارد:

طبقه اوّل و آن دو صنف است:

الف-پدر و مادر بدون واسطه،

نه اجداد و جدّه ها.

ب-فرزندان چه پسر باشند یا دختر،

هرچه پایین روند.

طبقه دوّم، دو صنف است:

الف-اجداد و جدّه ها، هر چه بالا روند

ب-برادران و خواهران و فرزندانشان، هرچه پایین روند

طبقه سوّم، عموها و دایی ها، هر چه بالا روند

مانند عموها و دایی های پدر و مادر و هم چنین عموها و دایی ها پدر بزرگ و مادر بزرگ و فرزندان آنان هرچه پایین روند، به شرطی که عرفاً از نزدیکان میت صدق کند.

امّا سبب، دو قسم است:زوجیت و ولاء

ولاء سه طبقه دارد:«ولای عتق»، «ولای ضمان جریره»و«ولای امامت».

اقسام وارث

1-کسی که تنها به «فرض»ارث می برد، مانند همسر که اگر شوهر فرزند نداشته باشد، یک چهارم1/4 و اگر شوهر فرزند داشته باشد یک هشتم 1/8 سهم همسر می باشد، و بنابر اقوی زیادی به او برنمی گردد.

2-کسی که همیشه به «فرض»و گاهی هم به «ردّ»ارث می برد، مانند مادر که با بودن فرزند یک ششم 1/6 و با نبود آن یک سوّم 1/3 در صورتی که حاجب نباشد، و چنانچه فریضه بیشتر از سهام