کتابخانه بالقرآن

زندگینامه، رساله توضیح المسائل و مناسک حج آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (ره) صفحه 864

صفحه 864

است نه برای دیگران؛ اما حکم را مجتهد بر طبق مصالح وقت صادر می کند و بر همه لازم است عمل کنند؛ ولی برای کسی که مدرک حکم را می داند و به نظر او صحیح نیست، حکمِ وجوبِ عمل، نافذ نیست. فتوا بیان حکم کلّی شرعی و از قبیل اِخبار است؛ ولی حکم از قبیل انشاء است. تفاوت های دیگری هم بین فتوا و حکم وجود دارد که در محلّ خودش مورد بحث قرار گرفته است.

[111] سؤال 111: اگر در بین نماز مسأله ای پیش آید که مقلّد حکم آن را نمی داند، چه باید بکند؟

پاسخ: اگر یکی از دو طرف، موافق با احتیاط باشد و مکلّف آگاهی به راه احتیاط داشته باشد، همان طرف را انتخاب کند، و گرنه به یکی از دو طرف عمل نماید. چنانچه عمل او موافق با فتوای مرجعش بوده، صحیح است و اگر مخالف بوده، نماز را اعاده کند.

[112] سؤال 112: اگر دو طرف معامله، مقلّد دو مرجع باشند که یکی حکم به صحّت این معامله و مجتهد دیگر حکم به بطلان آن می کند، متعاملین چگونه رفتار کنند؟

پاسخ: ترتیب آثار صحّت، نسبت به قائل به صحّت، جایز است.

[113] سؤال 113: به فتوای مرجع تقلید زن، کاری واجب یا حرام نیست؛ ولی به فتوای مرجع تقلید شوهرش آن کار، واجب یا حرام است. آیا در این صورت شوهر می تواند همسر خود را به انجام دادن یا ترک کردن آن کار مجبور نماید؟

پاسخ: در فرض سؤال، شوهر حقّ مجبور کردن ندارد.

[114] سؤال 114: فردی که از مرجع تقلید، دارای اجازه در بعضی از امور است، آیا پس از