- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- مقام اول: در احکام شک 28
- معنای شک 28
- اشاره 28
- اشاره 29
- مطلب اوّل 29
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- اشاره 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ اوّل : 59
- اشاره 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- اشاره 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مطلب دویّم 95
- اشاره 97
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- اشاره 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- سهو در طهارت از خبث 111
- اشاره 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- اشاره 116
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- اشاره 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- بیان القولین فی المسأله 146
- مستند القولین المذکورین 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- اشاره 167
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- اشاره 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- اشاره 260
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- اشاره 281
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف السین » 300
- « حرف التاء » 300
- « حرف الفاء » 302
- « حرف العین » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ح » 306
- « ج » 306
- « ذ » 307
- « ر » 307
- « د » 307
- « ش » 309
- « س » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ق » 311
- « ک » 311
- « ل » 312
- « م » 312
- « و » 315
- « ن » 315
- « ی » 316
رکوع ولا قراءه، فتشهّد (1) فیهما تشهّدًا خفیفًا (2).
و هو مرویّ فی التهذیب أیضًا فی شرح عباره المقنعه: «وسجدتا السهو بعد التسلیم »، إلاّ انّ فیه عطف خمسًا بأم و قدّم النقصان علی الزیاده هکذا : « إذا لم تدر أربعًا صلّیت أم خمسًا، أو نقصت أم زدت » إلی آخره (3).
وجه الإستدلال هو: انّ قوله علیه السلام : « زدت أم نقصت » عطف علی قوله علیه السلام : «أربعًا صلّیت»، فالتقدیر: إذا لم تدر زدت أم نقصت، إلی آخره ؛ فمدلوله : وجوب سجدتی السهو للشکّ فی الزیاده أو النقیصه منطوقًا، و وجوبهما مع تیقّن أحدهما فحوًی، وهو المطلوب .
والصحیح المرویّ فی الباب المذکور من الفقیه، عن الفضیل بن یسار : سأل أبا عبداللّه علیه السلام عن السهو؟ فقال: من حفظ (4) سهوه فأتمّه، فلیس علیه سجدتا السهو، وانّما السهو علی من لم یدر أزاد فی صلاته أم نقص منها (5).
ولمّا کان المنفی فی الأوّل سجدتی السهو، یظهر منه إرادتها من السهو المثبت فی الثانی، فالمدلول علیه بقوله علیه السلام : «وانّما السهو علی من لم یدر أزاد فی صلاته أم نقص منها»، لزوم سجدتی السهو فیما إذا احتمل الزیاده أو النقصان فی صلاته.
و هو مرویّ فی الکافی أیضًا، لکن فی سنده (6) : عثمان بن عیسی، عن سماعه (7).
1- 1. فی المصدر: تتشهّد .
2- 2. الفقیه: 1 / 350 ح 1019 ؛ والإستبصار: 1 / 380 ح 1.
3- 3. التهذیب: 2 / 196 ح 73 .
4- 4. فی المصدر: یحفظ .
5- 5. الفقیه: 1 / 350 ح 1018 .
6- 6. فی ح و ش: مستنده، والصواب ما أثبتناه.
7- 7. الکافی: 3 / 355 ح 4 .