- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- مقام اول: در احکام شک 28
- معنای شک 28
- اشاره 28
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 29
- مطلب اوّل 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- اشاره 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- راهِ اوّل : 59
- اشاره 59
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مطلب دویّم 95
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- اشاره 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- اشاره 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- اشاره 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از خبث 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- اشاره 116
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- اشاره 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- بیان القولین فی المسأله 146
- مستند القولین المذکورین 146
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اشاره 157
- اقوال در مسأله 160
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- اشاره 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- اشاره 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- اشاره 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف السین » 300
- « حرف التاء » 300
- « حرف العین » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف الفاء » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ج » 306
- « ح » 306
- « ر » 307
- « ذ » 307
- « د » 307
- « س » 309
- « ش » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ک » 311
- « ق » 311
- « ل » 312
- « م » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی
فالأقوی : عدم وجوبهما لنسیان التشهّد الثانی، ویدلّ علیه _ مضافًا إلی أصل البرائه السالم عن المعارض _ روایه محمّد بن علیّ الحلبی وصحیحه محمّد بن مسلم، عن أحدهما علیهماالسلام : فی الرجل یفرغ من صلاته و قد نسی التشهّد حتّی ینصرف، فقال: إن کان قریبًا رجع إلی مکانه فتشهّد، وإلاّ طلب مکانًا نظیفًا فتشهّد فیه (1).
فانّ السکوت عن سجده السهو مع کون الخبر فی معرض البیان، دلیلٌ علی عدم وجوبها، مؤیّدًا ذلک کلّه بأنّ الأخبار المشتمله علی سجدتی السهو کلّها وارده فی التشهّد الأوّل، بل فی کلام الإمام علیه السلام ذلک أیضًا، بل یمکن الإستدلال بمفهوم بعضها علی ذلک کصحیحه الحلبی السابقه عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: إذا قمت فی الرکعتین من الظهر أو غیرها (2) ولم تتشهّد فیهما، فذکرت ذلک فی الرکعه الثالثه قبل أن ترکع، فاجلس فتشهّد وقم فأتم صلاتک، وإن أنت لم تذکر حتّی ترکع فامض فی صلاتک حتّی تفرغ، فإذا فرغت فاسجد سجدتی السهو بعد التسلیم قبل أن تتکلّم (3). ومثلها روایه علیّ بن أبی حمزه (4).
1- 1. التهذیب: 2 / 157 ح 75 .
2- 2. فی المصدر: غیرهما .
3- 3. الکافی : 3 / 357 ح 8 ؛ والتهذیب: 2 / 344 ح 17 .
4- 4. وهی المرویه فی باب السهو من زیادات التهذیب، عن الحسین بن سعید، عن القاسم بن محمّد، عن علیّ بن أبی حمزه قال: قال أبوعبداللّه علیه السلام : إذا قمت فی الرکعتین الأولتین ولم تتشهّد فذکرت قبل أن ترکع فاقعد فتشهّد، وإن لم تذکّر حتّی ترکع فامض فی صلاتک کما أنت، فإذا انصرفت سجدت سجدتین لا رکوع فیهما، ثمّ تتشهّد التشهّد الّذی فاتک ؛ «التهذیب: 2 / 344 ح 18 ».