- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- معنای شک 28
- مقام اول: در احکام شک 28
- اشاره 28
- مطلب اوّل 29
- اشاره 29
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- اشاره 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- راهِ اوّل : 59
- اشاره 59
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مطلب دویّم 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- اشاره 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- اشاره 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- اشاره 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از خبث 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- اشاره 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- اشاره 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- مستند القولین المذکورین 146
- بیان القولین فی المسأله 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- اشاره 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- اشاره 246
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- اشاره 270
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- اشاره 281
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف التاء » 300
- « حرف السین » 300
- « حرف العین » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف الفاء » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ج » 306
- « ح » 306
- « ر » 307
- « د » 307
- « ذ » 307
- « س » 309
- « ش » 309
- « غ » 310
- « ع » 310
- « ق » 311
- « ک » 311
- « م » 312
- « ل » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
والأحوط: أن لا تترک علی کلّ حال ؛ هذا کلّه فی ترک التشهّد .
وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا
أمّا الکلام سهوًا، فالمشهور بین الأصحاب أنّه یجب فیه سجدتا السهو (1)، وفی التذکره نسبته إلی علمائنا (2). وفی العباره المحکیّه عن ابن أبی عقیل فی المختلف أنّه مذهب آل الرسول علیهم السلام (3). وفی المنتهی دعوی اتّفاق علمائنا علیه (4) ؛ وفی الغنیه وعن تلخیص المصنّف دعوی الإجماع علیه صریحًا (5)، ولکن عن الجعفی (6) وظاهر الصدوقین عدم وجوبهما (7).
والحقّ ما ذهب إلیه المشهور، لما مرّ من الإجماعات المنقوله والأخبار السابقه کصحیحه عبدالرّحمن بن الحجّاج قال: سألت أبا عبداللّه علیه السلام عن الرجل یتکلّم ناسیًا فی الصلاه یقول: أقیموا صفوفکم؟ فقال: یتمّ صلاته، ثمّ یسجد سجدتین، الخبر (8).
1- 1. أنظر السرائر 1 / 257 و 259 ؛ ومختلف الشیعه: 2 / 422 و 423.
2- 2. أنظر تذکره الفقهاء: 3 / 349 .
3- 3. مختلف الشیعه: 2 / 419 .
4- 4. منتهی المطلب: 1 / 66 .
5- 5. غنیه النزوع: 113 ؛ ولم نعثر علی تلخیص المصنّف .
6- 6. أنظر ذکری الشیعه: 4 / 85 .
7- 7. أنظر الفقیه: 1 / 341 ذیل الحدیث 993 ؛ والمقنع: 109 ؛ وقال العلاّمه قدس سره فی «المختلف 2 / 422»: وأوجب أبوه سجدتی السهو فی نسیان التشهّد، وفی الشکّ بین الثلاث والأربع إذا ذهب وهمک إلی الرابعه، إنتهی .
8- 8. الکافی: 3 / 356 ح 4 .