- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- مقام اول: در احکام شک 28
- معنای شک 28
- اشاره 28
- مطلب اوّل 29
- اشاره 29
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- اشاره 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ اوّل : 59
- اشاره 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- اشاره 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- اشاره 95
- مطلب دویّم 95
- اشاره 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- اشاره 105
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- اشاره 111
- سهو در طهارت از خبث 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- اشاره 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- اشاره 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- مستند القولین المذکورین 146
- بیان القولین فی المسأله 146
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اشاره 157
- اقوال در مسأله 160
- اشاره 167
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- اشاره 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- اشاره 281
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف السین » 300
- « حرف التاء » 300
- « حرف العین » 302
- « حرف الفاء » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ح » 306
- « ج » 306
- « د » 307
- « ر » 307
- « ذ » 307
- « ش » 309
- « س » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ک » 311
- « ق » 311
- « ل » 312
- « م » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
البیان فی خبر أو أخبار أخر، وقد عرفت اشتمال موثّقه عمّار الساباطی وخبر معاویه بن عمّار بل صحیحه، علی الإتیان بهما فیه .
لا یقال : إنّ خلوّ هذه الأخبار الصحیحه مع کثرتها موهنٌ لدلاله تلک الأخبار علی الوجوب ؛ اللهمّ إلاّ أن یقال بانّ الأمر فیها بالسجدتین للقیام والقعود المذکورین ولو تذکّر بهما قبل الرکوع، ولکنّه یأباه بعض هذه الأخبار، بل فهم الأصحاب علی خلافه .
لانّا نقول : غایه ما ثبت من الأخبار عدم وجوب السجدتین فی القیام فی موضع التشهّد، وکم من عامّ مخصّص .
فإن قلت : هذا قول بالفصل محدث ولم یر من الغیر .
قلت : مثل هذه المسأله الّتی وصل القول فیها إلی عشرین بل أزید، لا ینبغی مثل هذا الکلام بعد وفاء الدلیل علیه، مع انّ هذا أشبه شیء بالفروع المستحدثه، فتدبّر ؛ ومع ذلک فالحکم مشکل .
وقد یقال : إنّ مراد القائلین بوجوب السجده فی القیام والقعود فی غیر محلّهما القیام والقعود الغیر المتبدّلین، کما یشعر بذلک قوله علیه السلام فی موثّقه سماعه الآتیه: «من حفظ سهوه وأتمّه فلیس علیه سجدتا السهو»، الخبر (1).
وفیه تأمّل، لو وجبت السجدتان لهما لوجب السجدات الأربع لو نسی التشهّد الإثنتان لنسیان التشهّد، والأخریان للقیام فی محلّ القعود، فإنّ تعدّد الأسباب یقتضی تعدّد المسبّبات ، و تعدّد الموجِب یقتضی تعدّد الموجَب، و لا أظنّ قائلاً به.
1- 1. الکافی: 3 / 355 ح 4 ؛ والإستبصار: 1 / 369 ح 16 .