- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- معنای شک 28
- مقام اول: در احکام شک 28
- اشاره 28
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 29
- مطلب اوّل 29
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- اشاره 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- اشاره 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- اشاره 59
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ اوّل : 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مطلب دویّم 95
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- اشاره 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- اشاره 105
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- سهو در طهارت از خبث 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- اشاره 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- اشاره 116
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- اشاره 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- مستند القولین المذکورین 146
- بیان القولین فی المسأله 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- اشاره 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- اشاره 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- اشاره 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف التاء » 300
- « حرف السین » 300
- « حرف الفاء » 302
- « حرف العین » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ج » 306
- « ح » 306
- « ر » 307
- « د » 307
- « ذ » 307
- « ش » 309
- « س » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ق » 311
- « ک » 311
- « ل » 312
- « م » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
وقد حکی عن الصدوق أیضًا (1)، وستعرف حال هذه الحکایه . وعن الصیمری: انّ علیه عمل المتأخّرین (2) ؛ وعن جواهر المضیئه : انّ علیه المشهور (3).
ویدلّ علیه الصحیح السابق عن ابن أبی عمیر، عن بعض أصحابنا، عن سفیان بن السمط، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: تسجد سجدتی السهو فی کلّ زیاده تدخل علیک أو نقصان، ومن ترک سجده فقد نقص (4).
والصحیح المرویّ فی الفقیه فی باب: «أحکام السهو»، عن صفوان بن مهران الجمّال، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: سألته عن سجدتی السهو؟ فقال: إذا نقصت فقبل التسلیم وإذا زدت فبعده (5).
ورواه فی التهذیب عن الرضا علیه السلام بتفاوت قلیل (6). واشتماله علی ما لایوافقه الأصحاب غیر مضرّ .
والأخبار الصحیحه الوارده فی الشکّ فی الزیاده والنقصان، کصحیحه الفضیل بن یسار: « من حفظ سهوه وأتمّه فلیس علیه سجدتا السهو، إنّما السهو علی من لم یدر أزاد أم نقص [ منها ] (7) » (8). ونحوها غیرها .
وجه الدلاله فیها من وجوه :
أحدها: انّ ظاهرها لغه، بل عرفًا، بل بقرینه قوله: «من حفظ سهوه»، تحقّق
1- 1. حکاه عنه فی إیضاح الفوائد: 1 / 141 ؛ وانظر الفقیه: 1 / 225 ؛ والأمالی: 513.
2- 2. غایه المرام: 1 / 200 ؛ وحکاه عنه فی مفتاح الکرامه: 3 / 315 .
3- 3. حکاه عنه فی جواهر الکلام: 12 / 508 ؛ ومفتاح الکرامه: 9 / 381 .
4- 4. التهذیب: 2 / 155 ح 66 .
5- 5. الفقیه: 1 / 225 ح 12 .
6- 6. التهذیب: 2 / 195 ح 70 .
7- 7. ما بین المعقوفین أثبتناه من المصدر .
8- 8. الفقیه: 1 / 350 ح 1018 ؛ وفیه : من یحفظ سهوه ؛ و وسائل الشیعه : 8 / 225 ح 6.