- مقدّمه تحقیق 1
- اشاره 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- معنای شک 28
- اشاره 28
- مقام اول: در احکام شک 28
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- مطلب اوّل 29
- اشاره 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- اشاره 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- راهِ اوّل : 59
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- اشاره 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مطلب دویّم 95
- اشاره 97
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- اشاره 105
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از خبث 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- اشاره 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- اشاره 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- بیان القولین فی المسأله 146
- مستند القولین المذکورین 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- اشاره 167
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- اشاره 246
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- اشاره 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف التاء » 300
- « حرف السین » 300
- « حرف الفاء » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف العین » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ح » 306
- « ج » 306
- « ذ » 307
- « ر » 307
- « د » 307
- « س » 309
- « ش » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ک » 311
- « ق » 311
- « م » 312
- « ل » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
انّه إذا شکّ فی الرکعه الأولی وانّه أتی بالبسمله فی أوّل الحمد أم لا، تکلیفه أن یأتی بما بقی من الرکعه الأولی، ثمّ الرکعه الثانیه، ثمّ بالثالثه، ثمّ بالرابعه، ثمّ یأتی بالتشهّد والتسلیم ؛ وظاهر الحدیث خلافه، بل الظاهر انّه بمجرّد الشکّ فی انّه زاد فی الصلاه أو نقص یتشهّد.
وهذا المعنی انّما یستقیم علی المعنی الّذی قلناه من حمله علی انّ المراد: زاد أم لا، أو نقص أم لا، فیما إذا کان الشکّ بین الثلاث والأربع وذهب الوهم إلی انّها الرابعه، کما فی صحیحه الحلبی السالفه: «وإن ذهب وهمک إلی الأربع فتشهّد وسلّم، واسجد سجدتی السهو» ؛ فالقول المذکور أسوء الأقوال .
ولک أن تقول: إنّ ارتکاب الحمل المذکور فی صحیحه الحلبی المذکوره لایخفی مافیه من الصعوبه، وأمّا فی صحیحه الفضیل بن یسار و زراره، فلا بأس به، فلاحظ وتأمّل حتّی یتبیّن لک سرّ المقال، و للّه الحمد فی کلّ حال (1).
أقول: ما ذکره _ روحی فداه _ وإن کان یقرب إلی النظر، لکن لایخفی علیک عدم ملائمته لقولک: «أم زدت أم نقصت» من وجهین، أحدهما: اشتمالهما کلمه أم بعد قوله: «أربعًا صلّیت أم خمسًا» الظاهر فی المغایره . وثانیهما: قوله: «أم نقصت»، فانّ الصحیحه الأخری للحلبی انّما تدلّ علی سجدتی السهو بعد ذهاب الوهم إلی أنّها الرابعه، فتأمّل .
مضافًا إلی انّ هذا مبنیّ علی کون الفاء الجزائیّه للتعقیب بلا تراخ، وهو غیر
1- 1. نفس الکتاب : 230 _ 232 .