- اشاره 1
- مقدّمه تحقیق 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- معنای شک 28
- مقام اول: در احکام شک 28
- اشاره 28
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- مطلب اوّل 29
- اشاره 29
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- اشاره 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- اشاره 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- راهِ اوّل : 59
- اشاره 59
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مطلب دویّم 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- اشاره 97
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- اشاره 105
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- سهو در طهارت از خبث 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- اشاره 111
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- اشاره 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- اشاره 122
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- مستند القولین المذکورین 146
- بیان القولین فی المسأله 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- اشاره 167
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- اشاره 246
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- اشاره 260
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- اشاره 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف السین » 300
- « حرف التاء » 300
- « حرف الفاء » 302
- « حرف الکاف » 302
- « حرف العین » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ح » 306
- « ج » 306
- « ذ » 307
- « ر » 307
- « د » 307
- « س » 309
- « ش » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ق » 311
- « ک » 311
- « م » 312
- « ل » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
مسلّم ؛ ألا تری إلی صحیحه زراره حیث قال: إذا شکّ أحدکم فی صلاته فلم یدر زاد أم نقص، فلیسجد سجدتین و هو جالس (1).
وأیضًا لو کان الشکّ بین الأربع والخمس کان تکلیفه الإنهدام لو کان قائمًا ثمّ التشهّد، ولو کان بین الثلاث والأربع فلابدّ من التراخی، کما لو وقع الشکّ فی مبدأ الرکعه، فلابدّ من الإتیان بالحمد والسوره والرکوع والسجود، ثمّ التشهّد والتسلیم، إلاّ إذا وقع بعد إکمال السجدتین .
ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان
ثمّ انّ حاصل الکلام انّ فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان قولان، أحدهما : الوجوب، وهو ظاهر الصدوق فی المجالس والفقیه (2)، والعلاّمه فی المختلف (3)، والشهید فی الذکری (4)، والشهید الثانی فی شرح الإرشاد (5)، ولعلّه مختار بعض الأواخر أیضًا (6).
ویدلّ علیه الأخبار السابقه، و ربما یدلّ علیه روایه ابن أبی یعفور الوارده فی نسیان السجده، عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: إذا نسی الرجل سجده واحده (7) وأیقن انّه قد ترکها، فلیسجدها بعد ما یقعد قبل أن یسلم، وإن کان شاکًّا فلیسلّم ثمّ لیسجدها ولیتشهّد تشهّدًا خفیفًا ولا تسمّها (8) نقره، فانّ النقره نقره الغراب (9).
1- 1. الکافی: 3 / 354 ح 1 .
2- 2. الأمالی: 513 ؛ والفقیه: 1 / 225 .
3- 3. مختلف الشیعه: 2 / 438 .
4- 4. ذکری الشیعه: 4 / 90 .
5- 5. روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان : 2 / 941 .
6- 6. أنظر کشف الغطاء: 1 / 288 ؛ وجواهر الکلام: 12 / 435.
7- 7. «واحده» لم یرد فی المصدر .
8- 8. فی المصدر: ولا یسمّیها .
9- 9. التهذیب: 2 / 156 ح 67 .