- اشاره 1
- مقدّمه تحقیق 1
- درباره رساله شکّ وسهو 2
- درباره شرحِ شرائع الإسلام 3
- نسخه های رساله شکّ و سهو 4
- نسخه های شرحِ شرائع الإسلام 5
- معنای شک 28
- مقام اول: در احکام شک 28
- اشاره 28
- مبحث اوّل : در حکم شکّ در شرط صلاه است 29
- اشاره 29
- مطلب اوّل 29
- اشاره 32
- مبحث سیّم: در حکم شکّ در اجزای نماز است 32
- مقصد دویّم: در حکم شکّ در عدد رکعات نماز است 37
- چهارم : شکّ است میان یک و دو و سه و چهار 40
- دویّم : شکّ است ما بین رکعت اوّلی و رکعت ثالثه 40
- اوّل : شکّ است ما بین یک و دو 40
- سیّم : شکّ است میان یک و چهار 40
- اشاره 40
- ششم : شکّ است میان دو و چهار 41
- پنجم : شکّ است میان دو و سه 41
- هفتم : شکّ است میان دو و سه و چهار 41
- دهم : شکّ است میان سه و پنج 42
- هشتم : شکّ است میان سه و چهار 42
- نهم : شکّ است میان دو و پنج 42
- یازدهم: شکّ میان چهار و پنج است 43
- مطلب اوّل: در بیان وجه صحّت است در اقسام مذکوره 45
- اشاره 50
- در بیان خلاف در این مقام از چند راه: 59
- اشاره 59
- راهِ اوّل : 59
- راهِ دویّم : 60
- اشاره 61
- راهِ سیّم : 61
- اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟ 62
- مختار مؤلّف قدس سره 63
- راهِ چهارم : 65
- اشاره 66
- ختم مبحث در چند مطلب: 66
- مطلب اوّل: در حکمِ نمازی که استیناف نموده در حین عروض شکّ 66
- مطلب دویّم: در حکم نماز احتیاط در صورت عدم تمکّن از قیام 67
- مطلب چهارم: در ترتّب شکوک است 87
- مطلب پنجم: در بیان حکم کثیر الشکّ است 88
- اشاره 95
- مطلب دویّم 95
- مبحث اوّل: در ظنّ متعلّق به نفس صلاه است 95
- مبحث دویّم: در حکم ظنّ به شرایط نماز است 97
- اشاره 97
- مطلب اوّل: در حکم ظنّ به انتفای شرط است 97
- مطلب ثانی: در حکم ظنّ به تحقّق شرط است 104
- اشاره 105
- مبحث سیّم: در حکم ظنّ متعلّق به جزء صلاه است 105
- قسم دوّم : ظنّ متعلّق به جزء نماز بعد از فراغ از نماز 109
- اشاره 111
- سهو در طهارت از حدث 111
- سهو در طهارت از خبث 111
- اشاره 111
- مبحث اوّل: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن در اثنای نماز 111
- سهو در قبله 112
- سهو در چیزی که بر آن سجده نموده 113
- سهو در مکان 115
- مبحث دویّم: سهو در شرایط نماز با تذکّر به آن بعد از فراغ از نماز 116
- اشاره 116
- سهو در طهارت از حدث وخبث 116
- سهو در قبله 117
- سهو در لباس و مکان 118
- مبحث سیّم: سهو در اجزای صلاه یا در امرِ متعلّق به اجزای صلاه 119
- مبحث اوّل: در بیان شرائط تلافی اجزای منسیّه نماز 122
- اشاره 122
- تنقیح مقام در چند مبحث: 122
- مبحث سیّم: در حکمِ اخلال به طمأنینه بعد از رفع رأس از رکوع سهوًا 126
- مبحث چهارم: در حکمِ متذکّر به سجده وتشهّدِ منسیّه در رکعتِ أخیره 127
- اشاره 133
- الإخلال بالتسلیم عامدًا أو ساهیًا موجب لبطلان الصلاه 142
- مستند القولین المذکورین 146
- بیان القولین فی المسأله 146
- اشاره 157
- مبحث ششم: در عدم بطلان نماز به تخلّل حدث بین نماز و جزء منسی 157
- اقوال در مسأله 160
- مبحث هفتم: در موجباتِ سجده سهو است 167
- اشاره 167
- مقامِ اوّل: در ایراد کلمات اصحاب است 168
- المقام الثانی: فی ذکر الإختلافات الظاهره من العبارات المذکوره 202
- المقام الثالث: فی مستند الأقوال المذکوره وبیان المختار منها 214
- اشاره 244
- اشاره 246
- المستند للقول بلزوم سجدتی السهو لنسیان التشهّد مطلقًا 246
- الأقوی عدم وجوب السجدتین لنسیان التشهّد الثانی 248
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه ساهیًا 249
- وجوب السجدتین لمن تکلّم فی الصلاه عامدًا 251
- اشاره 256
- المراد بالسلام هنا السلام الواجب 258
- وجوب السجدتین للشکّ بین الأربع والخمس 258
- وجوب السجدتین لترک السجده و نسیانها 260
- اشاره 260
- وجوب السجدتین للقیام فی موضع القعود والقعود فی موضع القیام 265
- وجوب السجدتین لترک السجده عامٌّ لترکها مطلقًا 265
- وجوب سجدتی السهو لکلّ زیاده و نقصان 270
- اشاره 270
- نقل کلام السیّد حجّه الإسلام قدس سره والمناقشه فیه 276
- وجوبهما لکلّ زیاده ونقیصه، هل یعمّ الواجب و المندوب أو یختصّ بالواجب ؟ 280
- اشاره 281
- وجوب السجدتین بالشکّ فی زیاده شیء و نقصانه 281
- ذکر القولین فی وجوب السجده للشکّ فی الزیاده والنقصان 292
- هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟ 295
- هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟ 295
- اشاره 297
- « حرف الألف » 299
- « حرف التاء » 300
- « حرف السین » 300
- « حرف الکاف » 302
- « حرف العین » 302
- « حرف الفاء » 302
- « حرف اللام » 303
- « أ » 304
- « ب » 305
- « ح » 306
- « ج » 306
- « ر » 307
- « ذ » 307
- « د » 307
- « س » 309
- « ش » 309
- « ع » 310
- « غ » 310
- « ق » 311
- « ک » 311
- « م » 312
- « ل » 312
- « ن » 315
- « و » 315
- « ی » 316
سجدتا السهو، إنّما السهو علی من لم یدر أزاد فی صلاته أم نقص منها» (1). لکنّه وإن کان أقرب إلی اللفظ إلاّ انّ الظاهر انّه خلاف فهمهم وتبادر أذهانهم.
فظهر ممّا ذکرنا إمکان القول بوجوب سجدتی السهو مع القطع بوقوع أحد من الزیاده والنقص والشکّ فی الخصوصیّه، وإن کان هذا أیضًا راجعًا إلی القول بوجوب سجدتی السهو مع القطع بالزیاده أو النقصان، لأنّ المفروض وقوع أحدهما، والجهل بالخصوصیّه لایوجب السقوط .
هل یجب السجدتان بالشکّ فی زیاده السجده والرکوع والنقص فیهما ؟
وأمّا الشکّ فی زیاده السجده والنقص فیها وکذا الرکوع، فقد ذهب الشیخ المفید رحمه الله فی العزّیه إلی وجوب السجدتین فیه (2).
ولم أعرف مستنده بالخصوص، والأخبار السابقه غیر مختصّه بهما، ولعلّه ذکرهما من باب المثال، ولم أجد أیضًا من وافقه، مع انّ روایه الحلبی الوارده فی السجده یدفعه علی وجه، فتدبّر.
هل یجب السجدتان بالشکّ بین الثلاث والأربع ؟
وأمّا الشکّ بین الثلاث والأربع، فظاهر الصدوق فی المقنع وجوب سجدتی السهو فیه (3).
1- 1. الفقیه: 1 / 350 ح 1018 ؛ وفیه: من یحفظ سهوه .
2- 2. حکاه عنها فی المختلف: 2 / 372 ؛ والذکری: 4 / 86 .
3- 3. أنظر المقنع: 101 و 102 .