احکام شک و سهو در نماز صفحه 62

که بنا گذارده شود به اکثر، وامّا قبل از تمام شدن رکعت هرگاه چنین شکّی کند، نماز باطل، اعاده آن لازم است .

اکمالِ رکعت به چه چیز می شود ؟

و این دو حکم وجودی و عدمی هیچ یک محلّ تأمّل نیست، لکن خلاف است ما بین علما که اکمال رکعت به چه چیز می شود ؟ و اختلاف ما بین علما در این باب راجع است به چهار قول:

اوّل: آن است که اکمال رکعت می شود به رفع رأس از سجده ثانیه، پس هرگاه شکّ کند میان دو و سه در سجده ثانیه، اگر چه بعد از فراغ از ذکر بوده باشد وبعد از تروّی مظنّه به أحد طرفین متعلّق نشود، نماز باطل خواهد بود .

دویّم: آن است که رکعت تمام می شود به فراغ از ذکر در سجده ثانیه ؛ واین مختار محقّق ثانی است در «حاشیه شرایع» (1)، و شهید ثانی است در «مسالک» و «شرح لمعه» (2).

سیّم: آن است که اکمال رکعت می شود به دخول در سجده ثانیه ؛ و این ظاهر می شود از شیخ شهید در «ذکری» (3).

چهارمِ اقوال: آن است که اکمال رکعت می شود به دخول در رکوع ؛ این قول

1- 1. حاشیه شرایع (چاپ شده در: حیاه المحقّق الکرکی وآثاره): 10 / 204 .
2- 2. مسالک الأفهام: 1 / 294 ؛ والروضه البهیّه: 1 / 706 .
3- 3. ذکری الشیعه: 4 / 81 .