- دیباچه 1
- هدف های کلی پژوهش 5
- اهمیت پژوهش 5
- تعریف مفاهیم 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش های فرعی 6
- مهریه 6
- پرسش اصلی 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- اشاره 9
- 1. مهریه در قرآن 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- یک _ مال بودن 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- ب) مهرالمثل 36
- اشاره 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- اشاره 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- 1. تعریف جهیزیه 87
- اشاره 87
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
زن تعلق دارد، نه به پدر و مادر. مهر، مزد بزرگ کردن و شیردادن و نان دادن به او نیست.»(1) پس اسلام، حق مالکیت زن را به رسمیت شناخته است.
و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد
در شرایط حاضر، مقدار مهریه، مهم ترین مبحث مهریه است؛ زیرا پرداخت مهریه در عرف جامعه بسیار آسان تعریف شده است. این ضرب المثل عامیانه که «مهریه را کی داده و کی گرفته»، حاکی از همین نگرش عرفی است. البته همین پندار نادرست، در رشد میزان مهریه بسیار مؤثر بوده است، به گونه ای که اگر کسی بخواهد مهریه زن خود را بپردازد، نمی تواند دین خود را ادا کند یا اگر به هر دلیل، زندگی شان به جدایی بینجامد، مهریه به یک مسئله دردسرساز تبدیل خواهد شد. راه حل این ناهنجاری چیست؟
حل این مشکل به بررسی و پژوهش ریشه ای نیاز دارد. در این بخش آیه های مربوط به این مسئله را یادآور می شویم. خداوند در قرآن برای مهریه مقدار تعیین نکرده و تنها در یک آیه به طور مختصر به این مطلب اشاره می کند:
وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَکانَ زَوْجٍ وَ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطارًا فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتانًا وَ إِثْمًا مُبینًا. (نساء: 20)
اگر خواستید زنی را رها و زنی دیگر به جای او اختیار کنید و مال بسیار مهر او کرده اید، البته نباید چیزی از مهر او بگیرید. آیا به وسیله تهمت به زن، مهر او را می گیرید؛ این گناهی فاش و زشتی این کار آشکار است.
در این آیه «قنطار به جای مهریه به کار رفته و به مال زیاد تفسیر می شود».(2)
قنطار، از قنطره به معنای پل است و به این سبب از مال به قنطره تعبیر شده که انسان در زندگی دنیا از آن عبور می کند. پس قنطره، به معنای مال
1- نظام حقوق زن در اسلام، ص 203.
2- ملامحسن فیض کاشانی، تفسیر صافی، تهران، دارالکتب، 1419ه_ . ق، چ1، ج2، ص210.