- دیباچه 1
- اهمیت پژوهش 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- مهریه 6
- پرسش های فرعی 6
- تعریف مفاهیم 6
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش اصلی 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- اشاره 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- 1. مهریه در قرآن 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- یک _ مال بودن 34
- شرایط مهرالمسمّی 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- ب) مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- اشاره 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- اشاره 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- اشاره 48
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- اشاره 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
اگر شوهر مرتد شده باشد، فقهای امامیه درباره حکم آن اختلاف دارند. برخی می گویند: در چنین حالی، زن مستحق همه مهر خود است؛ زیرا سبب انحلال عقد، شوهر است و نه زن. بیشتر فقهای امامیه، این مورد را به طلاق پیش از نزدیکی تشبیه کرده اند؛(1) یعنی زن مستحق نصف مهر است.
5. مهر در ازدواج موقت
به مهریه عقد موقت، «مهر المتعه» گفته می شود. در عقد موقت، مهر از ارکان آن به شمار می آید و اگر ذکر نشود، عقد باطل است. ارکان عقد موقت، چهار چیز است: صیغه، زوجین، مدت، مهر.
بنابر صحیحه زراره، امام صادق علیه السلام می فرماید: «نکاح موقت منعقد نمی شود، مگر با ذکر مدت و مهر در آن».(2)
در ازدواج موقت، زن به سبب عقد، مالک مهر می شود، ولی در اینکه به مجرد عقد می تواند آن را طلب کند یا خیر و پرداخت همه آن به محض انعقاد عقد، به شوهر واجب می شود یا خیر، نظرهای متفاوتی وجود دارد. گروهی از فقیهان گفته اند که زن تا پایان یافتن مدت عقد، استحقاق طلب کردن همه مهر را ندارد.
در برابر این نظریه، عده ای از فقها معتقدند که پرداخت مهر و اجرت در عقد موقت، به مجرد انعقاد عقد واجب می شود، ولی مالکیت زن بر تمام مهر زمانی استقرار می یابد که زن تا پایان مدت عقد ازدواج، اطاعت کرده باشد.
1- زرین باباخانی، مهریه حقوق خاصه زوجه، مؤسسه فرهنگی نشر رامین، 1377، چ 1، ص 78.
2- وسائل الشیعه، ابواب متعه، باب 17، ح 1.