- دیباچه 1
- هدف های کلی پژوهش 5
- اهمیت پژوهش 5
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش اصلی 6
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پرسش های فرعی 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- الف) اهمیت مهر 21
- اشاره 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- یک _ مال بودن 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- اشاره 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- اشاره 36
- ب) مهرالمثل 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- اشاره 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- اشاره 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- 7. مالک جهاز 93
امروزه به دلیل شاغل بودن، بی سرپناه نمی مانند، همچنین امروزه عوامل حمایتی دیگری مانند بیمه، نقش پشتوانه را برای زن ایفا می کنند. البته نقش مهریه به عنوان یک عامل حمایتی پذیرفته شده در قانون، انکارناپذیر است؛ زیرا تنها تعداد محدودی از زن ها شاغلند و بیشتر زنان از این چرخه بیرون می مانند. بیمه نیز در عمل چنین کارکردی دارد؛ زیرا بیمه به دیگر شرایط اجتماعی وابسته است، ولی مهریه به عنوان عامل حمایتی همگانی، همواره در اختیار زنان است.
و) پاداش کار در خانه
یکی از دغدغه های جنبش های مدافع حقوق زنان، کار زنان در خانه است. آنان بر این باورند که کار زنان در خانه بدون مزد می ماند و مردان ارزش آن را نادیده می گیرند. همچنین ساعت کار زنان در خانه بیش از ساعت کار مردان در بیرون از منزل است، ولی چون کارهای خانگی را انجام می دهند، به چشم نمی آید. بدین ترتیب، پایگاه اجتماعی درخور شأن خود را ندارند و حقوقشان تباه می شود.(1)
اسلام کار در خانه را جزو وظایف زن نمی داند و زنان اگر بخواهند، می توانند در قبال این کارها مزد دریافت کنند، هرچند آنان از نظر اخلاقی خود را موظف می دانند که این گونه کارها را انجام دهند. در واقع، هنجارهای اجتماعی موجود در جامعه، بر عهده گرفتن این گونه کارها را از زنان می خواهد، به ویژه از زنانی که بیرون از خانه شاغل نیستند و همیشه در خانه به سر می برند. حال باید پرسید آیا در نظام اسلامی، در ازای این وظایف _ حداقل اخلاقی _ حقوق و مزدی تعریف شده است؟ برخی بر این باورند که مهریه، پاداش و قدردانی از زحمت ها و تلاش های بی وقفه و بی منت زنان در
1- نک: جورج ریتزر، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، علمی، 1374، چ 2، صص 459 _ 496.