- دیباچه 1
- هدف های کلی پژوهش 5
- اهمیت پژوهش 5
- پیشینه پژوهش 6
- پرسش اصلی 6
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پرسش های فرعی 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- الف) اهمیت مهر 21
- اشاره 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- یک _ مال بودن 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- چهار _ تعیین نمونه 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- اشاره 36
- ب) مهرالمثل 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- ج) مهر واگذار شده 38
- 2. مالکیت مهریه 38
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- اشاره 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- اشاره 44
- اشاره 44
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- اشاره 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- 1. علل افزایش مهریه 69
- الف) نمایش طبقاتی 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- اشاره 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- 7. مالک جهاز 93
با توجه به این دو نکته تلاش خواهیم کرد راهکارهایی را بیابیم که مهریه را به جایگاه اصلی اش برگردانیم و با مهریه های نامعقول و بسیار زیاد مبارزه کنیم.
1. علل افزایش مهریه
الف) نمایش طبقاتی
برخی بر این باورند که میزان مهریه، نشان از طبقه اجتماعی زوجین دارد. مفهوم این نظریه را تفاوت مهریه های افراد در طبقه های گوناگون روشن می کند. هر کس از هر طبقه، بسته به جایگاه خویش، مهریه خود را معیّن می کند. ازدواج، رابطه تبادلی و نوعی بده و بستان است. بده و بستان ها در گروه های بالای جامعه بیشتر روی می دهد. میزان مهریه نیز که نوعی از این بده و بستان هاست، از نظر عددی، بسیار رشد می کند. البته تعیین مهریه ضمن در نظر گرفتن طبقه افراد، با کارکرد اصلی مهریه در نگاه عرف که همان جلوگیری از طلاق باشد، بسیار هماهنگ است؛ زیرا مهریه های اندک در طبقه های بالای جامعه، از طلاق جلوگیری نمی کند. پس مهریه هر گروه باید مناسب با طبقه شان تعیین شود تا کارکرد خود را نیز از دست ندهد.
بنا بر نتایج پژوهشی درباره ازدواج و ویژگی های آن در ایران، در سال های 1340 تا 1344 میزان مهریه، به میزان تحصیلات بستگی داشت. هم بستگی میان این دو پدیده، به طور مستقیم و هم جهت افزایش می یافت؛ یعنی میزان مهر با افزایش سطح آموزش به سرعت بالا می رفت. به نظر می رسید که آموزش، عامل مؤثر و قطعی بر میزان مهریه بود. حال آنکه در عمل و با اعمال شیوه ای که چند متغیر را در تقاطع با یکدیگر قرار می داد، چنین به دست آمد که میزان واقعی وابستگی مهریه به تحصیلات چندان زیاد