- 2. آثار بررسی شیوه های دادرسی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 4
- 1. ضرورت دادرسی به حکم عقل و عرف 4
- اشاره 4
- فصل اول: کلیات 4
- 3. روش پژوهش 6
- 5. مفهوم شناسی 7
- 4. پیشینه پژوهش 7
- الف) قضا 7
- ب) ولایت 9
- ج) حق 9
- الف) تأکید بر اجرای عدالت 10
- 6. دادرسی در قرآن 10
- ب) ضرورت دادرسی 11
- ج) عادلانه بودن دادرسی 11
- د) ملاک عادلانه بودن دادرسی 12
- ه_ ) ممنوع بودن دادستانی از حاکمان ستمگر 12
- و) لزوم تسلیم شدن در برابر حکم قاضی 13
- 7. دادرسی در حدیث 13
- فصل دوم: شیوه های دادرسی پیش از اسلام 16
- اشاره 16
- 1. دادرسی در عربستان 16
- 2. دادرسی در روم قدیم 18
- 3. دادرسی در ایران باستان 20
- فصل سوم: ویژگی های نظام دادرسی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 22
- اشاره 22
- 1. انسجام و هماهنگی 22
- 2. الهی بودن 23
- 3. پویایی 24
- 4. اصالت و غیراقتباسی بودن 26
- 5. استقلال 27
- فصل چهارم: دیدگاه خاورشناسان درباره دادرسی پیامبراعظم صلی الله علیه و آله 29
- اشاره 33
- فصل پنجم: ویژگی های دادرس از نظر پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 33
- 1. بلوغ 33
- 2. عقل 34
- 3. ایمان 34
- 4. عدالت 35
- 6. علم و اجتهاد 36
- 5. پاک زادی (حلال زاده) 36
- 7. مرد بودن 40
- 1. توجه دادن به قیامت 50
- اشاره 50
- فصل ششم: شیوه های دادرسی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 50
- 2. رعایت برابری در مراحل دادرسی 51
- 3. شنیدن ادله دو طرف دعوا 53
- 4. قضاوت بر اساس «بینّه بر عهده مدّعی است و سوگند بر عهده منکر» 54
- 5. موعظه هنگام سوگند خوردن 57
- 7. اقرار گرفتن از مجرم 58
- 6. قضاوت بر اساس ظاهر 58
- 8. قَسامه 60
- 9. قرعه 62
- 11. قاعده «حدود با آنچه شبهه آمیز است، برداشته می شود» 64
- 10. قاعده تقسیم 64
- 12. زندانی کردن 66
- ب) بازداشت پس از صدور حکم 66
- اشاره 66
- الف) بازداشت پیش از قضاوت (بازداشت موقت) 66
- ج) بازداشت به عنوان مجازات و حدّ (بازداشت تنبیهی) 67
- اشاره 68
- فصل هفتم: آسیب های دادرسی از نظر پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 68
- 1. رشوه ستانی قاضی 68
- 2. هدیه گرفتن قاضی 69
- 3. شتاب زدگی در قضاوت 70
- 4. قضاوت در شرایط روحی نامناسب 72
- 5. تبعیض 72
- کتاب 75
- کتاب نامه 75
- نشریه 76
هدیه دهنده و قاضی ایجاد می شود که احتمال متأثر شدن قاضی می رود، هرچند هدیه دهنده با این قصد به او هدیه نداده باشد.
در روایتی از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به این مطلب اشاره شده است که تفاوت میان هدیه و رشوه، اساسی و بنیادی است و آن به قصد و نیت شخص بستگی دارد. صرف اینکه چیزی با نام هدیه، ولی به قصد جلب نظر داده شود، سبب نمی شود به آن رشوه نگویند. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله، مردی را مأمور گرفتن مالیات و صدقه کرد. آن مرد پس از گرفتن مالیات ها، آنها را نزد پیامبر آورد، ولی هنگام تحویل دادن مالیات ها، مقداری از آنها را جدا کرد و گفت: یا رسول اللّه این مقدار را به عنوان مالیات داده اند و این مقدار دیگر را به خود من هدیه کرده اند. پیامبر به منبر رفت و پس از حمد و ستایش پروردگار فرمود:
مأمور مالیات را چه شده است که از طرف ما مأمور گرفتن مالیات شده اند، ولی هنگام تحویل دادن می گویند این مقدار مالیات است و این مقدار دیگر هدیه برای خود ماست. آیا اگر در خانه اش می نشست و منتظر می ماند، کسی برای او هدیه می آورد؟ سوگند به کسی که جان من در دست اوست، هیچ کدام از شما چیزی را نمی آورید و از مردم نمی گیرید مگر اینکه در روز قیامت باید پاسخ گوی آن باشید.(1)
3. شتاب زدگی در قضاوت
3. شتاب زدگی در قضاوت
شتاب زدگی در قضاوت از مهم ترین دلایل قضاوت نادرست است. لازمه داوری صحیح و عادلانه، پرهیز از هرگونه شتاب زدگی و بررسی
1- نظام القضاء والشهاده، ج1، ص318.