- مقدمه 1
- رهنمود حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) به معتکفان 5
- اعتکاف از منظر حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مدّ ظله العالی) 6
- معنای اعتکاف 7
- اهداف اعتکاف 8
- اعتکاف معجونی از چند عبادت 9
- آثار اعتکاف 12
- عبادات جایگزین اعتکاف 16
- اعتکاف از منظر آیات وحی 17
- اعتکاف در روایات و احادیث معصومین (علیهم السّلام) 20
- اعتکاف در تاریخ پیشینیان 24
- انواع اعتکاف 38
- مسائل مربوط به اعتکاف 43
- مراقبات روزه داری 56
- مراقبات حضور در خانه خدا 56
- مناسبتهای اعتکاف 81
- سخن آخر 81
- منابع و مآخذ 81
عالم عامل ، شیخ بهایی (علیه الرحمه) در کتاب اربعین خود حدیثی از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل میکند که نقل آن خالی از لطف نیست. آن حضرت فرمودند : « حواریون مسیح (علیه السّلام) از او پر سیدند که ای روح الله ! با چه کسی بنشینیم ؟ فرمود: با کسی که شما را به یاد خدا اندازد؛ و گفتارش عمل صالح را در شما زیاد کند و کردارش عشق و رغبت شما را به آخرت بیفزاید.» شیخ در ذیل روایت می گوید : مراد از « نشستن » در سؤال حواریون ، « رفاقت » و « مراوده» است ؛ وی می افزاید : گفتار حضرت عیسی (علیه السّلام) دلالت دارد که باید با کسی همنشینی کرد که ویژگیهای فوق را داشته باشد و گرنه باید از وی دوری نمود. این در حالی است که اکثر افراد در زمان ما ، انسان را از یاد خدا غافل می کنند و صفاتی بر خلاف آنچه که حضرت عیسی (علیه السّلام) فرموده ، دارند.
سفیان ثوری از امام صادق (علیه السّلام) سئوال کرد : « ای پسر رسول خدا ! چرا از مردم کناره گرفته ای ؟ آن حضرت فرمودند : « یا سفیان ، فَسَدَ الزّمان و تَغَیّرَ الإِخوان ، فَرَأیتُ الاِنفرادَ اَسکَنُ لِلفُؤاد ؛ زمانه { مردم زمانه } فاسد شده است و برادران تغییر یافته اند و من تنهایی را برای قلب خویش آرام بخش تر یافتم. » (بحار الانوار / ج 47 / ص 60).
آری در خلوت و انس با حق تعالی برکاتی دینی و دنیوی می توان یافت که اخلاص ، توجه به خداوند و استمرار آن ، مهمترین آنهاست. کسی که اراده اش ضعیف و قلبش با هر صدایی به سویی مایل است و از ذکر روی می گرداند ، در خلوت برای استقامت در عبادت آماده تر بوده و خویش را برای ادامه تفکر راغب تر خواهد دید.
یکی از مهمترین اسباب تقرب به خداوند که در طول تاریخ مورد توجه انبیاء و خواص اهل دل بوده ، سنت اعتکاف است که ریشه در حقیقت خلوت و عزلت از