رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 15

سوره حمد، یک سوره تمام بخواند، مقلّد باید به این احتیاط (که احتیاط واجب می گویند) عمل کند یا به فتوای مجتهد دیگری که تقلیدش جایز است، عمل نماید. پس اگر فقط سوره حمد را کافی بداند، می تواند سوره را ترک کند، همچنین است اگر مجتهد اعلم بفرماید: مسأله محلّ تأمّل یا محلّ اشکال است.

مسأله 8 ) اگر مجتهد اعلم پس از آن که در مسأله ای فتوی داده یا پیش از آن احتیاط کند، مثلاً بفرماید: ظرف نجس را که یک مرتبه در آب کرّ بشویند پاک می شود، اگرچه احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند، مقلّد می تواند عمل به احتیاط را ترک کند. این را احتیاط مستحب می نامند.

مسأله 9 ) هرگاه مجتهدی که انسان از او تقلید می کند، از دنیا برود، باقی ماندن بر تقلید او جایز است، بلکه اگر اعلم باشد، واجب است. چه مسائل در یادش باشد یا نه، و چه عمل کرده باشد یا نه. البته به شرطی که پیش از فوت، یکی از شرایط تقلید، از بین نرود پس اگر مجتهدی پیش از فوت، دچار فراموشی یا حالت اغما شود، تقلید باطل شده و بقاء نیز صحیح نیست.

مسأله 10 ) اگر در مسأله ای فتوای مجتهدی را یاد گرفته، پس از مردن او در همان مسأله بر حسب وظیفه اش از مجتهد زنده تقلید نماید، دوباره نمی تواند آن را مطابق فتوای مجتهدی که از دنیا رفته است، انجام دهد.

مسأله 11 ) مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد، واجب است یاد بگیرد.

مسأله 12 ) اگر برای غیر مجتهد مسأله ای پیش آید که حکم آن را نمی داند، لازم است احتیاط کند یا از مجتهد جامع الشرائط تقلید نماید. اگر احتمال مخالفت غیر اعلم را با اعلم بدهد و تأخیر عمل و احتیاط ممکن نباشد یا با مشکل همراه باشد و دستش به اعلم نرسد، جایز است از غیر اعلم -با رعایت الأَعلم فالأَعلم- تقلید نماید.

مسأله 13 ) اگر کسی فتوای مجتهدی را به دیگری بگوید، چنانچه فتوای وی عوض شود، لازم نیست به او خبر دهد که فتوا عوض شده، ولی اگر پس از گفتن فتوا بفهمد اشتباه کرده، در صورتی که ممکن باشد، باید اشتباه را برطرف کند.

مسأله 14 ) اگر مکلّف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد، سپس از مجتهدی تقلید نماید، در صورتی که مجتهد به صحت اعمال گذشته حکم نماید، اعمال صحیح است وگرنه باطل است.