رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 297

مسأله 1731 ) اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آن جا بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد. اگر انجام داده، روزه آن روز بر او واجب نیست. در این مسأله فرقی نیست که پیش از فجر در سفر بوده و یا آن که ابتداءً روزه گرفته و سپس مسافرت کرده و پس به وطن یا جایی که می خواهد ده روز در آن جا بماند، رسیده است.

مسأله 1732 ) اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش یا به جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند، نباید آن روز را روزه بگیرد. در این مسأله و مسأله پیشین حد ترخّص ملاک نیست، بلکه ملاک خودِ شهر است.

مسأله 1733 ) مسافر و کسی که از روزه گرفتن عذر دارد، مکروه است در روز ماه رمضان آمیزش نماید و هنگام خوردن و آشامیدن کاملاً خود را سیر کند.

کسانی که روزه بر آن ها واجب نیست

مسأله 1734 ) کسی که به واسطه پیری نمی تواند روزه بگیرد، یا برای او مشقّت دارد روزه بر او واجب نیست ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مُدّ که تقریباً 750 گرم است، گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد. در صورت اوّل نیز بنابراحتیاط باید یک مدّ طعام بدهد.

مسأله 1735 ) کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته اگر پس از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد احتیاط مستحب آن است قضای روزه هایی را که نگرفته است، به-جا آورد.

مسأله 1736 ) اگر انسان مرضی دارد که زیاد تشنه می شود و نمی تواند تشنگی را تحمّل کند، یا برای او مشقّت زیاد دارد، روزه بر او واجب نیست، ولی در صورت دوم باید برای هر روز یک مد گندم یا جو و مانند این¬ها به فقیر بدهد. احتیاط مستحب آن است که بیش¬تر از مقداری که ناچار است آب نیاشامد. چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، مستحب است روزهایی را که نگرفته قضا نماید.

مسأله 1737 ) زن بارداری که روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام یعنی گندم یا جو و مانند این ها به فقیر بدهد، نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست. بنابراحتیاط مستحب باید