رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 299

کرده یا مبنای حاکم شرع با مبنای مجتهدش تفاوت دارد، نمی تواند به حکم او عمل نماید .(1)

مسأله 1741 ) اوّل ماه با پیشگویی منجّمان ثابت نمی شود. ولی اگر انسان از گفته آنان یقین پیداکند، باید به آن عمل نماید.

مسأله 1742 ) بلند بودن ماه یا دیر غروب کردن آن، دلیل نمی شود که شب پیش شب اوّل ماه بوده است.

مسأله 1743 ) اگر اوّل ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد، چنانچه دو مرد عادل بگویند که شب پیش ماه را دیده ایم، باید روزه آن روز را قضا نماید.

مسأله 1744 ) اگر در شهری اوّل ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر فائده ندارد مگر آن که آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند که افق آنها یکی است و یا این که در شرق ثابت شود. مقصود از اتّحاد افق آن است که اگر در شهر اوّل ماه دیده شود، در شهر دوم (اگر مانعی مانند ابر نباشد) دیده می شود. این در موردی محقّق می شود که شهر دوم اگر در غرب شهر اوّل باشد، در خطّ عرض نزدیک به آن باشد. اگر در شرق آن است در صورتی ثابت می شود که وحدت افق معلوم باشد، هرچند از این جهت که زمان ماندن ماه در افق شهر اوّل بیش از مقدار اختلاف بین غروب دو شهر باشد.

مسأله 1745 ) اوّل ماه به وسیله دورنگار (فاکس) و رسانه های جمعی ثابت نمی شود، مگر پیام ارسال شده از شهری، نزدیک یا هم افق محل اقامت باشد و یا انسان بداند که پیام از طرف حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.

مسأله 1746 ) روزی را که انسان نمی داند آخر ماه رمضان است یا اوّل شوال، باید روزه بگیرد. ولی اگر پیش از مغرب بفهمد که اوّل شوال است، باید افطار کند.