رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 348

احکام حجّ

مسأله 2044 ) حج: زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آن جا به جا آورده شود. در تمام عمر بر کسی که شرایط زیر را دارا باشد، یک مرتبه واجب می شود:

اوّل- بالغ باشد. دوم- عاقل و آزاد باشد. سوم- به واسطه رفتن به حج مجبور نشود کار حرامی را که ترک آن از حج مهم تر است، انجام دهد یا عمل واجبی را که از حج مهم تر است، ترک نماید. چهارم- مستطیع باشد. مستطیع بودن به چند چیز است:

1- توشه راه و مرکب سواری یا مالی که بتواند آن ها را تهیه کند داشته باشد.
2- سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را به جا آورد.
3- در راه مانعی از رفتن نباشد. اگر راه بسته باشد، یا انسان بترسد که در راه جان او از بین برود یا به ناموس او تعرض شود یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست ولی اگر از راه دیگری بتواند برود، اگرچه دورتر باشد، باید از آن راه برود.
4- به قدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.
5- مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است، مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آن¬ها را لازم می دانند، داشته باشد.
6- پس از برگشتن، کسب یا زراعت، یا درآمد ملک، یا راه دیگری برای معاش خود داشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند.

مسأله 2045 ) کسی که بدون خانه ی ملکی احتیاجش برطرف نمی شود، وقتی حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.

مسأله 2046 ) زنی که می تواند مکه برود، اگر پس از برگشتن از خود، مال نداشته و شوهرش فقیر باشد و خرجی او را ندهد، و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست.

مسأله 2047 ) اگر کسی توشه راه و مرکب سواری نداشته باشد و دیگری به او بگوید حج برو، خرج تو و خانواده ات را موقعی که در سفر حج هستی می دهم، در صورتی که اطمینان داشته باشد خرج را می دهد، حج بر او واجب می شود.