رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 362

مسأله 2117 ) کسی که جنسی را نسیه فروخته و برای گرفتن پول آن مدتی قرار داده، اگر مثلاً پس از گذشتن نصف مدت مقداری از طلب خود را کم کند و بقیه را نقد بگیرد، اشکال ندارد ولی اگر جنسی را نقد بفروشد، نمی تواند مقداری بر آن اضافه نماید و برای آن مدتی قرار بدهد. مثلاً اگر جنسی را به ده تومان فروخته و بخواهد یک ماه برای دادن عوض مدت قرار بدهد و دوازده تومان بگیرد حرام است، همچنین اگر جنس را نسیه فروخته و پس از تمام شدن مدت یا هنوز مدت تمام نگشته، خریدار چیزی بر عوض اضافه نماید تا فروشنده مقداری بر مدت اضافه نماید، حرام است بلکه اگر وقت ادای دین رسیده باشد و مدیون چیزی اضافه بدهد که طلبکار بر مدت اضافه نماید، حرام است ولی در تمام این موارد اگر فروشنده به طلبکار چیزی بر مدت اضافه نماید فقط به قصد مساعدت و احسان، و خریدار به مدیون چیزی اضافه بدهد به قصد بخشش مثلاً، بدون آن که قراردادی بین آن¬ها بشود، اشکال ندارد.

معامله سلف

مسأله 2118 ) معامله سلف آن است که مشتری پول را بدهد که پس از مدتی جنس را تحویل بگیرد. اگر بگوید این پول را می دهم که مثلاً پس از شش ماه فلان جنس را تحویل بگیرم، و فروشنده بگوید قبول کردم، یا فروشنده پول را بگیرد و بگوید فلان جنس را فروختم که پس از شش ماه تحویل بدهم، معامله صحیح است.

مسأله 2119 ) اگر پول طلا و نقره یا طلا و نقره را سلف بفروشد به پول طلا و نقره یا به طلا و نقره معامله باطل است ولی اگر جنسی را سلف بفروشد و عوض آن را جنس دیگری یا پول بگیرد، معامله صحیح است. احتیاط مستحب آن است در عوض جنسی که می فروشد، پول بگیرد و جنس دیگر نگیرد.

شرایط معامله سلف

مسأله 2120 ) معامله سلف هفت شرط دارد:

اوّل- خصوصیاتی را که قیمت جنس به سبب آن ها فرق می کند معیّن نمایند ولی دقت زیاد هم لازم نیست. همین قدر که مردم بگویند خصوصیات آن معلوم شده، کافی است.