رساله توضیح المسائل مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا یدالله دوزدوزانی تبریزی صفحه 398

مسأله 2320 ) ضامن و طلبکار باید مکلف و عاقل باشند و کسی آن ها را مجبور نکرده باشد، نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و طلبکار شرعاً بتواند در مالش تصرف کند ولی این شرط ها در بدهکار نیست مثلاً اگر کسی ضامن شود که بدهی بچه یا دیوانه را بدهد، صحیح است، همچنین است اگر ضامن حق تصرف در مالش را نداشته باشد، ضمانت صحیح است.

مسأله 2321 ) هرگاه برای ضامن شدن خودش شرطی قرار دهد، مثلاً بگوید: اگر بدهکار قرض تو را نداد، من می دهم، ضامن شدن او باطل است ولی به معنی تعهّد ادا بعید نیست که صحیح باشد، به این معنی که اگر بدهکار دینش را ادا نکرد، عهده دار باشد که آن را پرداخت نماید. اما دین به ذمه ی او منتقل نمی شود.

مسأله 2322 ) کسی که انسان ضامن بدهی او می شود باید بدهکار باشد، پس اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند، تا وقتی قرض نکرده، انسان نمی تواند ضامن شود ولی به معنای عهده دار بودن بعید نیست که صحیح باشد.

مسأله 2323 ) در صورتی انسان می تواند ضامن شود که طلبکار و بدهکار و جنس بدهی همه معین باشد، پس اگر دو نفر از کسی طلبکار باشند و انسان بگوید: ضامن هستم که طلب یکی از شما را بدهم، چون معین نکرده که طلب کدام را می دهد، ضامن شدن او باطل است، نیز اگر کسی از دو نفر طلبکار باشد و انسان بگوید: ضامن هستم که طلب یکی از آن دو نفر را به تو بدهم، چون معین نکرده که بدهی کدام را می دهد، ضامن شدن باطل می باشد، همچنین اگر کسی از دیگری مثلاً ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد و انسان بگوید: ضامن یکی از دو طلب تو هستم و معین نکند که ضامن گندم است، یا ضامن پول، صحیح نیست.

مسأله 2324 ) اگر طلبکار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمی تواند از بدهکار چیزی بگیرد. اگر مقداری از آن را ببخشد، نمی تواند آن مقدار را درخواست نماید.

مسأله 2325 ) اگر انسان ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، نمی تواند از ضامن شدن خود برگردد.

مسأله 2326 ) ضامن و طلبکار بنابراحتیاط نمی توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند.