رساله توضیح المسائل صفحه 463

مقدّس حقّ در نظر می آید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد صحیح است بلکه قسم به اسمی که انصراف به ذات حقّ نداشته باشد ولی نیّت خدا را بکند مثل بصیر و سمیع به احتیاط واجب هم صحیح است.

چهارم: قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد، صحیح است.

پنجم: عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگرموقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعدا از عمل به آن عاجز شود، از وقتی که عاجز می شود قسم او به هم می خورد و هم چنین است اگر عمل کردن به قسم به قدری مشقّت پیدا می کند که نشود آن را تحمّل کرد.

مسأله 2712 - اگر پدر از قسم خوردن فرزند منع کند، یا شوهر از قسم خوردن زن منع نماید، قسم آنان صحیح نیست.

مسأله 2713 - اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، پدر و شوهر می توانند قسم آنان را به هم بزنند.

مسأله 2714 - اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری به قسم عمل نکند، کفّاره بر او واجب نیست و هم چنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید، و قسمی که آدم وسواسی می خورد، مثل این که می گوید واللّه الآن مشغول نماز می شوم و به واسطه وسواس مشغول نمی شود، اگر وسواس او به گونه ای باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند، کفّاره ندارد.

مسأله 2715 - کسی که قسم می خورد، قسم او بر دو قسم است؛ اوّل: این که قسم می خورد بر چیزهائی که از او گذشته است؛ دوم: قسم می خورد بر چیزهائی که در آینده خواهد نمود در صورت اوّل بر قسم او کفّاره نیست ولکن اگر حرف راست باشد، قسم خوردن او مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ می باشد ولی اگر برای این که خودش را یا مسلمان دیگری را از شرّ ظالمی نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد بلکه گاهی واجب می شود، امّا اگر بتواند توریه کند یعنی