توضیح المسائل جامع مطابق با فتاوی حضرت آیت الله العظمی حاج سید علی حسینی سیستانی مدّ ظلّه العالی صفحه 307
- پیش گفتار 1
- اهمّیّت فراگیری احکام 4
- لزوم مراجعه به فقهاء 7
- علّت لزوم تقلید 9
- شرایط تکلیف 12
- نشانه های بلوغ 13
- انواع آب مطلق 23
- انواع آب ها 23
- 1. آب کُر 23
- 2. آب قلیل 25
- 3. آب جاری 26
- 4. آب باران 27
- احکام دیگر آب ها 29
- اشاره 31
- امور واجب یا حرام هنگام تخلّی 31
- کیفیت تطهیر مخرج ادرار و مدفوع 32
- استبراء 34
- مستحبّات و مکروهات تخلّی 35
- 1و2. ادرار و مدفوع 37
- اقسام نجاسات 37
- اشاره 37
- 4. مردار 38
- 3. منی 38
- 5. خون 39
- 8. کافر غیر کتابی 41
- 6 و 7. سگ و خوک 41
- 10. عرق حیوان نجاست خوار 43
- 9. شراب 43
- راه های ثابت شدن نجاست 44
- چگونگی نجس شدن شیء پاک 45
- احکام دیگر نجاسات 47
- اشاره 50
- شرایط تطهیر (پاک کردن) أشیاء با آب 50
- 1. آب 50
- اقسام مطهّرات 50
- اشاره 52
- کیفیت و احکام تطهیر أشیاء 52
- تطهیر ظرف ها 52
- تطهیر اشیاء غیر ظرف 54
- سایر احکام مربوط به تطهیر أشیاء با آب 55
- 2. زمین 58
- 3. آفتاب 59
- 4. استحاله 61
- 6. انتقال 63
- 7. اسلام 63
- 8. تبعیّت 64
- 9. بر طرف شدن عین نجاست 66
- 11. غایب شدن مسلمان 69
- راه های ثابت شدن پاکی أشیاء متنجّس 70
- احکام شستن صورت و دست ها 75
- اشاره 75
- احکام مسح سر و پاها 78
- وضوی ارتماسی 81
- شرط اوّل و دوّم: آب وضو پاک و مطلق باشد 81
- شرایط صحّت وضو 81
- اشاره 81
- شرط سوم: آب وضو غصبی نباشد 82
- شرط چهارم: اعضای وضو موقع شستن و مسح کردن پاک باشد 84
- شرط پنجم: وقت برای وضو و نماز، کافی باشد 85
- شرط هفتم: کارهای وضو را به ترتیب به جا آورد 86
- شرط ششم: به قصد قربت و اخلاص وضو بگیرد 86
- شرط هشتم: موالات را رعایت نماید 86
- شرط نهم: کارهای وضو را در صورت امکان، خودِ فرد انجام دهد 87
- شرط دهم: استعمال آب برای او ضرری نداشته باشد 88
- شرط یازدهم: در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد 89
- مواردی که وضو را باطل می کند 92
- مستحبّات وضو 93
- مواردی که به سبب آن ها وضو گرفته می شود (غایات وضو) 94
- احکام دائم الحدث 96
- اشاره 98
- اشاره 98
- شرایط وضوی جبیره 98
- شرط اوّل: در اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی یا مرهم وجود داشته باشد 98
- وضوی جبیره 98
- شرط دوم: آب برای موضع آسیب دیده ضرر داشته یا باز کردن جبیره، ضرری یا فوق العاده سخت باشد 100
- شرط سوم و چهارم: روی جبیره مسح شود و هنگام مسح، عضو جبیره دار ثابت باشد 101
- شرط پنجم: جبیره در اعضای مسحی خشک باشد 102
- شرط هشتم: جبیره به مقدار معمول باشد 102
- شرط ششم و هفتم: جبیره پاک و غیر غصبی باشد 102
- شرط نهم: ترتیب رعایت گردد 103
- کیفیت وضوی جبیره ای در صورت های مختلف 103
- احکام دیگر وضوی جبیره ای 105
- احکام غسل جبیره و شرایط آن 106
- حکم تیمّم جبیره ای 107
- احکام جنابت 113
- اشاره 113
- غسل های واجب 113
- مواردی که برای آن ها غسل جنابت انجام می شود 115
- کارهایی که بر جنب حرام است 116
- مواردی که بر جنب مکروه است 117
- غسل ترتیبی 118
- اشاره 118
- کیفیت غسل 118
- غسل ارتماسی 119
- شرایط صحیح بودن غسل 120
- احکام دیگر غسل 121
- غسل های مستحب 124
- شرایط خون حیض 128
- اشاره 128
- اشاره 128
- حیض 128
- شرط دوم: قبل از یائسگی باشد 129
- شرط سوم: از رحم باشد 130
- شرط چهارم: از رحم بیرون آمده و خارج شود 130
- شرط ششم: بیشتر از ده روز نباشد 131
- شرط هشتم: در سه روز اول خون استمرار داشته باشد 132
- شرط هفتم: سه روز اول پشت سر هم باشد 132
- شرط نهم: بین دو حیض، حداقل ده روز پاک باشد 133
- احکام خون های مشکوک 133
- احکام حائض 134
- احکام کم بودن وقت نماز برای حائض 137
- مستحبّات و مکروهات برای حائض 139
- اقسام عادت در حیض 140
- انواع عادت عددیه و شرایط محقّق شدن آن 140
- اشاره 140
- شرایط محقّق شدن عادت وقتیه 141
- چگونگی از بین رفتن عادت 143
- اقسام زنان حائض 144
- اشاره 144
- دارای عادت وقتیه و عددیه 144
- دارای عادت وقتیه 152
- دارای عادت عددیه 157
- 4. مبتدئه 160
- 5. مضطربه 162
- 6. ناسیه 163
- اشاره 163
- ناسیه ای که عادت عددیّه داشته است 163
- ناسیه ای که عادت وقتیّه داشته است 164
- ناسیه ای که عادت وقتیّه و عددیّه داشته است 165
- استبراء و استظهار در حیض 167
- احکام لکّه بینی بانوان 169
- مسائل متفرّقه حیض 171
- اشاره 172
- نفاس 172
- احکام نفساء 176
- استحاضه 177
- اشاره 177
- احکام استحاضه 178
- احکام معلوم نبودن نوع استحاضه 183
- احکام تغییر نوع استحاضه 184
- احکام قطع شدن خون استحاضه 185
- احکام دیگر مستحاضه 187
- غسل مسّ میّت 189
- احکام محتضر 191
- احکام کلّی مربوط به تجهیز میّت 192
- شرایط غسل میت 196
- غسل میت 196
- شرایط فرد غسل دهنده 197
- کیفیّت غسل میّت و احکام مربوط به آن 199
- تیمّم میت 200
- احکام کَفَن میّت 201
- احکام حنوط 204
- شرایط صحیح بودن نماز میت 206
- مواردی که نماز میت واجب است 206
- نماز میت 206
- کیفیت خواندن نماز میت 209
- مستحبّات نماز میّت 211
- دفن میّت 212
- تشییع جنازه 212
- واجبات دفن میت 212
- مکروهات نماز میت 212
- مستحبات دفن 216
- زیارت اهل قبور 222
- نبش قبر 222
- مورد اول: نداشتن آب 225
- موارد انجام تیمّم 225
- اشاره 225
- مورد دوم: عدم دسترسی به آب 227
- مورد سوم: ضرر داشتن استعمال آب 228
- مورد پنجم: نیاز به آب برای رفع تشنگی 229
- مورد چهارم: سختی فوق العاده داشتنِ تهیّه یا استعمال آب 229
- مورد ششم: مزاحمت وضو یا غسل با تکلیف مهم تر یا مساوی 230
- مورد هفتم: کمبود وقت 231
- چیزهایی که تیمّم با آنها صحیح است 231
- شرط اول: بنابر احتیاط لازم، دارای غباری باشد که به دست بچسبد 234
- اشاره 234
- شرط دوم: پاک باشد 234
- شرط چهارم: غصبی نباشد 235
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب، عرفاً پاکیزه و نظیف باشد 235
- کیفیت انجام تیمّم بدل از وضو یا غسل 236
- شرط پنجم: با شیء دیگری که تیمّم بر آن صحیح نیست مخلوط نباشد 236
- احکام دیگر چیزی که بر آن تیمم می شود 236
- شرط اول: نیّت تیمّم نماید و در آن قصد قربت و اخلاص داشته باشد 237
- شرایط صحیح بودن تیمّم 237
- اشاره 237
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب، اعضای تیمّم را از بالا به پایین مسح نماید 238
- شرط دوم: ترتیب را رعایت نماید 238
- شرط چهارم: در هنگام مسح، عضو مسح شده ثابت باشد 238
- شرط پنجم: موالات را رعایت نماید 238
- شرط ششم: کارهای تیمّم را در صورت امکان، خودِ فرد انجام دهد 239
- شرط هفتم: در اعضای تیمّم مانعی نباشد 240
- شرط هشتم: نجاست سرایت کننده، در اعضای تیمّم نباشد 241
- احکام دیگر تیمّم 242
- فضیلت نماز 246
- نمازهای واجب 248
- اقسام نمازها 248
- اشاره 248
- اشاره 248
- نمازهای واجب شبانه روزی 249
- اشاره 250
- 1. وقت نماز ظهر و عصر 250
- اشاره 250
- مقدّمه اول: رعایت وقت 250
- احکام دیگر اوقات نماز 253
- 3. وقت نماز صبح 253
- مقدّمه دوم: رعایت قبله 258
- اشاره 261
- مقدّمه چهارم: پاک بودن بدن و لباس نمازگزار 261
- اشاره 265
- 1. خون کمتر از درهم 265
- مواردی که لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاک باشد 265
- 2. خون زخم و دمل 267
- 4. محمول نجس (لباس یا شیء دیگرِ همراه) 269
- 3. لباس های کوچک نمازگزار 269
- اشاره 270
- 5. حالت اضطرار و ناچاری 270
- مقدّمه پنجم: رعایت شرایط لباس نمازگزار 270
- شرط اول: لباس یا پوشش، بدن را به مقدار واجب در نماز بپوشاند 271
- شرایط مشترک لباس نمازگزار 271
- شرط دوم: پاک باشد 274
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب غصبی نباشد 274
- شرط چهارم: از اجزای مردار نباشد 277
- شرط پنجم: از حیوان درنده - بلکه بنابر احتیاط واجب، از سایر حیوانات حرام گوشت نیز - نباشد 278
- شرایط اختصاصی لباس نمازگزار 279
- شرط اول اختصاصی: اگر نمازگزار مرد است، لباس او طلاباف نباشد 279
- برخی از احکام لباس نمازگزار 280
- مستحبّات و مکروهات لباس نمازگزار 282
- شرط اول: بنابر احتیاط واجب غصبی نباشد 283
- اشاره 283
- شرط دوم: استقرار داشته باشد 286
- شرط چهارم: توانایی انجام واجبات را در آن محل داشته باشد 287
- شرط سوم: احتمال بدهد در آن محل، نماز را تمام می کند 287
- شرط پنجم: اگر مکان نمازگزار نجس است، موجب نجاست لباس و بدن او نشود 288
- شرط ششم: بنابر احتیاط واجب زن جلوتر یا مساوی مرد نماز نخواند 288
- شرط هفتم: مکان نمازگزار مسطّح باشد 291
- مکان هایی که نماز خواندن در آنها مستحب یا مکروه است 291
- احکام دیگر مکان نمازگزار 291
- احکام الزامی مسجد و لوازم آن 293
- مستحبّات و مکروهات مربوط به مسجد 295
- جا گرفتن در مساجد و مشاهد مشرّفه و استفاده های دیگر از آنها 297
- اشاره 299
- کیفیت گفتن اذان و اقامه 299
- ترجمه اذان و اقامه 300
- شرط اوّل و دوّم و سوّم: کسی که اذان و اقامه می گوید، عاقل و شیعه دوازده امامی باشد و در اذان و اقامه برای مردان، مرد باشد 301
- اشاره 301
- شرط چهارم و پنجم و ششم: با نیّت (و قصد قربت و اخلاص) باشد و در صورت اشتراک، آن را تعیین کند و آن را صحیح بگوید. 301
- شرط نهم: وقت نماز فرا رسیده باشد 302
- شرط هشتم: موالات را رعایت کند 302
- شرط هفتم: ترتیب را رعایت کند 302
- شرط دهم: اقامه را ایستاده بگوید 303
- شرط یازدهم: اقامه را بنابر احتیاط واجب با طهارت بگوید. 303
- شرط دوازدهم: اذان و اقامه غنایی نباشد 303
- موارد ساقط شدن اذان از نمازگزار 303
- موارد ساقط شدن اذان و اقامه از نمازگزار 304
- مستحبّات اذان واقامه 306
- احکام دیگر اذان و اقامه 306
- مقدمه ورود به مسائل نماز 307
- اشاره 309
- 1. نیت 310
- اشاره 312
- 2. تکبیره الاحرام 312
- مستحبّات تکبیره الاحرام 313
- 3. قیام 314
- اشاره 314
- اشاره 317
- 4. قرائت 317
- مستحبات قیام 317
- احکام قرائت رکعت اوّل و دوّم 318
- احکام قرائت رکعت سوم و چهارم 322
- مستحبات و مکروهات قرائت نماز 324
- اشاره 329
- واجبات رکوع و احکام آن 329
- 1. خم شدن 329
- 3. رکوع 329
- 2. قیام قبل از رکوع (متّصل به رکوع) 330
- 3. ذکر رکوع 330
- 4. استقرار و آرامش بدن 331
- 5. قیام بعد از رکوع 332
- احکام دیگر رکوع 332
- مستحبّات رکوع 333
- 1. قرار دادن قسمتهای هفت گانه بر زمین 334
- اشاره 334
- 7. سجده 334
- واجبات سجده 334
- 2. ذکر سجده 336
- 5. استقرار و آرامش بدن 337
- 3و4. نشستن بین دو سجده و بنابر احتیاط واجب نشستن بعد از سجده دوم 337
- 6. هم سطح بودن پیشانی نسبت به انگشتان شست و دو زانو 338
- اشاره 339
- شرایط چیزی که سجده بر آن صحیح است 339
- 7. گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است 339
- شرط چهارم: مساحت آن به اندازه ای باشد که عرفاً سجده صدق کند 340
- شرط سوّم: از اشیائی باشد که پیشانی بر آن ثابت شود 340
- شرط پنجم: جنس محلّ سجده رعایت شود 341
- احکام دیگر سجده 343
- مستحبات و مکروهات سجده 346
- اشاره 347
- سجده واجب قرآن 347
- موارد مستحبّی سجده تلاوت قرآن 350
- کیفیت سجده واجب قرآن 350
- مستحبّات تشهّد 351
- اشاره 351
- 9. سلام نماز 352
- اشاره 352
- 10. ترتیب 353
- مستحبّات سلام 353
- 11. موالات 354
- قنوت نماز 355
- 1. ترجمه سوره حمد 357
- 2. ترجمه سوره توحید (قل هو الله احد) 357
- 4. ترجمه قنوت 358
- 3. ترجمه ذکر رکوع و سجود و ذکرهایی که بعد از آنها مستحب است 358
- 6. ترجمه تشهّد و سلام نماز 359
- 5. ترجمه تسبیحات اربعه 359
- تعقیبات نماز 360
- سجده شکر 361
- احکام صلوات 361
- مکروهات نماز 362
- مبطل اول: از بین رفتن یکی از شرط های نماز 364
- اشاره 364
- مبطل چهارم: گفتن عمدی آمین بعد از حمد 366
- مبطل پنجم: برگشتن و انحراف بدون عذر از قبله 366
- اشاره 367
- مبطل ششم: تکلّم و سخن گفتن عمدی 367
- احکام سلام کردن و جواب سلام دادن 369
- مبطل هفتم: خندیدن عمدی (قهقهه) 372
- مبطل هشتم: گریه عمدی برای کار دنیا 373
- مبطل نهم: انجام فعل کثیر و کاری که صورت نماز را به هم بزند 374
- یک قاعده کلّی 375
- مبطل یازدهم: پدید آمدن شک های باطل در رکعت های نماز 375
- مبطل دوازدهم: زیاد یا کم کردن عمدی یا سهوی رکن نماز 375
- مواردی که می توان نماز واجب را شکست 377
- 2. هر هدف دینی یا دنیوی که دارای اهمیت است 377
- اشاره 377
- 1. پیشگیری از ضرر مالی یا بدنی 377
- 4. تطهیر (پاک کردن) مسجد در وسعت وقت 378
- 5. گفتن اذان و اقامه یا اقامه تنها 378
- 3. پرداخت طلب طلبکار 378
- کم و زیاد کردن اجزاء نماز یا عدم رعایت شرایط نماز 379
- 6. پدید آمدن شک های صحیح در وسعت وقت نماز 379
- اشاره 384
- شکهای باطل کننده 385
- 1. شک در چیزی که محلّ آن گذشته است 386
- اشاره 386
- شکهائی که نباید به آنها اعتنا کرد 386
- 2. شک بعد از سلام 389
- 3. شک بعد از وقت 390
- 4. کثیرالشّک (کسی که زیاد شک می کند) 391
- 5. شک امام و مأموم 394
- 6. شک در نماز مستحبّی 394
- مورد سوم: شک بین سه و چهار 395
- مورد دوم: شک بین دو وچهار 395
- شک های صحیح 395
- مورد اول: شک بین دو و سه 395
- اشاره 395
- مورد هفتم: شک بین چهار و شش در حال نشسته 396
- مورد پنجم: شک بین چهار و پنج در حال ایستاده 396
- مورد چهارم: شک بین سه و پنج در حال ایستاده 396
- مورد ششم: شک بین چهار و پنج در حال نشسته 396
- مورد هشتم: شک بین پنج و شش در حال ایستاده 397
- مورد دهم: شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده 397
- مورد نهم: شک بین دو و سه چهار و پنج 397
- مورد یازدهم: شک بین سه و چهار و پنج در حال نشسته 397
- احکام دیگر شک های صحیح 398
- احکام گمان در نماز 400
- کیفیت خواندن نماز احتیاط 402
- احکام شک و سهو در نماز احتیاط 404
- موارد سجده سهو 406
- اشاره 406
- اشاره 406
- موارد لازم سجده سهو (بنابر فتوی یا احتیاط واجب) 406
- 1. تشهّد فراموش شده 406
- 3. کلام بی جا 407
- 2. شک بین چهار و پنج یا آنچه در حکم آن است 407
- 4. سلام بی جا 408
- 1. ایستادن یا نشستن بی جا 409
- اشاره 409
- موارد مستحب سجده سهو (احتیاط مستحب) 409
- 3. هر زیادی سهوی 410
- 4. هر ایجاد نقص سهوی 410
- احکام دیگر سجده سهو 411
- کیفیّت انجام سجده سهو 411
- شرایط شکسته شدن نماز مسافر 416
- اشاره 416
- شرط اول: سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد 416
- شرط دوم: از اول سفر قصد پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد 418
- شرط سوّم: در بین راه از قصد خود برنگردد 419
- شرط چهارم: قبل از رسیدن به هشت فرسخ، قطع کننده سفر پیش نیاید 421
- شرط پنجم: برای کار حرام سفر نکند 422
- شرط هفتم: از کسانی که خانه آنها همراهشان است، نباشد 423
- شرط ششم: سفر برای صید لهوی نباشد 423
- شرط هشتم: شغلش سفر نبوده ونیز کثیر السفر در حدّ مسافت شرعی نباشد 424
- شرط نهم: اگر از وطن حرکت می کند به حدّ ترخّص برسد 429
- احکام وطن 431
- اشاره 431
- مورد اوّل (از قواطع سفر): قصد عبور و توقّف در وطن 431
- اشاره 431
- قطع کننده های سفر 431
- احکام اعراض از وطن 435
- شرایط قصد اقامت ده روز (قصد اقامت دهه) 436
- مورد دوم (از قطع کننده های سفر): قصد اقامت حدّاقل ده روز در مکانی 436
- شرط اول: مدت اقامت وی در محل، حدّاقل ده روز بوده و این ایّام پشت سر هم باشد 436
- اشاره 436
- شرط دوم: تصمیم جدی بر ماندن و اقامت ده روز پشت سر هم داشته باشد 437
- شرط سوم: محلی که می خواهد در آنجا مجموعاً ده روز بماند، یک مکان باشد 438
- شرط چهارم: قبل از خواندن یک نماز چهار رکعتی اداء از قصد خود بر نگردد 439
- شرط پنجم: از محلّ اقامت به حدّ مسافت شرعی یا بیشتر خارج نشود و نیز قصد نداشته باشد در بین ده روز به حد مسافت شرعی برود 440
- شرط ششم: از اول قصد نداشته باشد در بین ده روز برای مدّتی که با قصد اقامت ده روز سازگاری ندارد به کمتر از حد مسافت شرعی برود 441
- مورد سوم (از قطع کننده های سفر): ماندن سی روز مردّد در مکانی 442
- احکام دیگر نماز مسافر 443
- شرایط واجب شدن نماز قضای پدر بر پسر بزرگتر 451
- اشاره 451
- شرط اول: پدر نماز را از روی عذر ترک کرده باشد 451
- شرط دوّم: پدر در زمان حیات توانایی انجام قضای نماز را داشته باشد 451
- شرط چهارم: پسر بزرگتر هنگام وفات پدر، مجنون یا نابالغ نباشد 452
- شرط سوم: پدر وصیّت نکرده باشد که برای او اجیر بگیرند 452
- شرط پنجم: پسر بزرگتر شرعاً از ارث بردن ممنوع نباشد 452
- شرط ششم: پسر بزرگتر معلوم باشد 452
- احکام دیگر نماز قضای پدر 453
- احکام کلّی نماز جماعت 454
- احکام خواندن قرائت و اذکار توسط مأموم 456
- شرط دوم: بین امام و مأموم و همچنین بین مأموم و مأموم دیگر که واسطه بین مأموم و امام است حائلی نباشد 457
- اشاره 457
- شرایط صحیح بودن نماز جماعت 457
- شرط اول: مأموم قصد اقتدا به امام جماعت را داشته باشد 457
- شرط چهارم: مأموم جلوتر از امام نایستد 459
- شرط سوم: جای ایستادن امام از جای مأموم بلندتر نباشد 459
- شرط پنجم: اتّصال بین صف های نماز جماعت رعایت شود 460
- شرط ششم: متابعت و پیروی از امام جماعت مراعات گردد 462
- شرط هفتم: مأموم در بین نماز بدون عذر قصد فرادا نکند 466
- شرط هشتم: مأموم در حال قیام یا رکوع امام به او اقتدا کند 467
- شرط نهم: امام در نزد مأموم معیّن باشد 471
- شرط اول، دوم، سوم و چهارم: بالغ، عاقل، حلال زاده و شیعه دوازده امامی باشد 472
- شرط دهم: امام جماعت دارای شرایط امامت باشد 472
- شرط پنجم: عادل باشد 472
- شرایط امام جماعت 472
- شرط ششم: قرائتش صحیح باشد 472
- شرط هفتم: در صورتی که مأموم مرد است، امام جماعت مرد باشد 473
- شرط نهم: اگر مأموم نمازش ایستاده است، امام نیز نمازش ایستاده باشد 473
- شرط هشتم: بنابر احتیاط واجب حدّ شرعی بر او جاری نشده باشد 473
- شرط دهم: قبله او و مأموم یکی باشد 474
- شرط یازدهم: نمازش در نظر مأموم صحیح باشد 474
- مستحبّات و مکروهات مربوط به نماز جماعت 475
- احکام دیگر شرایط امام جماعت 475
- کیفیّت انجام نماز جمعه 477
- اشاره 477
- اشاره 478
- شرط دوم: تعداد حاضرین حدّاقل پنج نفر باشد 478
- شرط اول: وقت نماز جمعه فرا رسیده باشد 478
- شرط سوم: امام جمعه شرایط امامت را دارا باشد 478
- اشاره 479
- شرط اول: نماز، به جماعت برگزار شود 479
- شرط دوم: امام جمعه دو خطبه قبل از نماز بخواند 479
- شرایط صحیح بودن نماز جمعه 479
- شرط چهارم: نماز جمعه شرایط معتبر در نماز جماعت را دارا باشد 480
- شرط سوم: مسافت بین دو نماز جمعه کمتر از یک فرسخ نباشد 480
- احکام نماز جمعه 480
- اشاره 482
- موارد واجب شدن نماز آیات 482
- وقت نماز آیات 483
- کیفیّت خواندن نماز آیات 484
- اشاره 489
- نافله های شبانه روزی 489
- اشاره 489
- 1. وقت نافله ظهر 490
- وقت نافله های شبانه روز 490
- 2. وقت نافله عصر 490
- 5. وقت نافله شب 491
- 6. وقت نافله صبح 491
- 4. وقت نافله عشاء 491
- اشاره 492
- احکام دیگر نافله های شبانه روزی 492
- سایر نمازهای مستحبی 492
- نماز لیله الدفن (نماز وحشت) 493
- نماز اوّل ماه 494
- نماز غفیله 494
- احکام نمازهای مستحبی 495
- اشاره 495
- زیاد و کم کردن اجزاء در نماز مستحبّی 497
- شک و گمان در کارها و ذکرهای نماز مستحبی 498
- اشاره 500
- کیفیّت به جا آوردن نماز عید فطر و قربان 500
- وقت نماز عید فطر وقربان 500
- احکام به جماعت خواندن نماز عید فطر و قربان 501
- مستحبات نماز عید فطر و قربان 502
- اشاره 504
- شرط اوّل، دوّم و سوّم: نایب عاقل، شیعه دوازده امامی و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد 505
- شرط چهارم: نایب در عمل قصد نیابت داشته باشد 505
- شرایط اکتفاء به نیابت در نماز قضاء 505
- اشاره 505
- شرط ششم: نایب گیرنده اطمینان به انجام اصل عمل توسّط نایب داشته باشد 506
- شرط هفتم: نایب عمل را به طور صحیح انجام دهد 506
- شرط پنجم: نایب هنگام انجام عمل، منوب عنه را - هرچند اجمالاً - معیّن نماید 506
- شرط هشتم: نایب، بنابر احتیاط واجب، از انجام بعضی از شرایط و کارهای اختیاری نماز ناتوان نباشد 507
- احکام دیگر نیابت 508
- شرایط واجب شدن روزه 513
- اشاره 513
- اشاره 513
- شرط اوّل و دوّم: بالغ و عاقل باشد 513
- شرط سوّم: بیهوش نباشد 513
- شرط پنجم و ششم وهفتم: روزه گرفتن، ضرر یا سختی فوق العاده یا منع شرعی دیگری نداشته باشد 514
- شرط چهارم: چنانچه روزه دار زن است، از حیض و نفاس پاک باشد 514
- اشاره 517
- شرایط صحیح بودن روزه 517
- شرط دوّم و سوّم و چهارم: دیوانه یا مست یا بیهوش نباشد 517
- شرط هشتم: مسافر نباشد 517
- شرط اول: مسلمان باشد 517
- شرط ششم: روزه گرفتن ضرر نداشته باشد 518
- شرط هفتم: مسافر نباشد 518
- شرط پنجم: چنانچه روزه دار زن است، از حیض و نفاس پاک باشد 518
- اشاره 519
- احکام نیّت روزه 519
- احکام نیّت روزه ماه مبارک رمضان 519
- شرط هشتم: نیّت صحیح داشته باشد 519
- اشاره 519
- وقت نیّت روزه واجب غیر معیّن مثل روزه قضا و کفّاره 521
- وقت نیّت روزه واجب معیّن غیر روزه ماه رمضان 521
- احکام دیگر نیّت روزه 522
- شرط نهم: مفطرات روزه را ترک نماید 524
- اموری که روزه را باطل می کند (مفطرات روزه) 524
- اشاره 524
- 3. استمناء 527
- 4. دروغ بستن به خداوند متعال و پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام بنا بر احتیاط 528
- 6. باقیماندن بر جنابت تا اذان صبح 531
- 7. باقیماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح 535
- 8. إماله کردن یا تنقیه 537
- 9. قی کردن 537
- احکام مبطلات روزه 538
- مواردی که برای روزه دار مکروه است 540
- احکام روزه قضا 541
- بعضی از مواردی که قضای روزه، واجب نیست 541
- بعضی از مواردی که قضای روزه، واجب است 542
- اشاره 548
- اقسام کفّاره های روزه 548
- کفّاره های روزه 548
- اشاره 548
- دسته دوّم از اقسام کفّاره: فدیه سالانه 552
- دسته سوّم از اقسام کفّاره: کفّاره تأخیر 553
- اشاره 554
- گروه اوّل از موارد فدیه روزانه 554
- دسته چهارم از اقسام کفّاره: فدیه روزانه 554
- گروه دوّم از موارد فدیه روزانه 555
- گروه سوم از موارد فدیه روزانه 555
- احکام دیگر کفّاره روزه 556
- احکام روزه مسافر 557
- احکام روزه قضای ماه رمضان پدر (که بنابر احتیاط لازم، بر پسر بزرگتر واجب است) 557
- احکام ویژه روزه مستحبّی 560
- روزه های مستحب 563
- اشاره 563
- روزه های حرام 564
- روزه های مکروه 565
- چند حکم متفرّقه روزه (مستحب و مکروه) 565
- راه های ثابت شدن اول ماه 566
- اشاره 574
- اشاره 575
- شرایط صحیح بودن اعتکاف 575
- شرط اوّل تا چهارم: معتکف، مسلمان و عاقل باشد، اعتکاف را به قصد قربت انجام دهد و حدّاقل سه روز باشد 575
- شرط پنجم: معتکف روزه باشد 575
- شرط هشتم: اعتکاف با اجازه کسی که اجازه او شرعاً معتبر است، باشد 576
- شرط ششم و هفتم: اعتکاف در مساجد چهار گانه یا در مسجد جامع بوده و در یک مسجد انجام شود 576
- شرط نهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج، شرعاً جایز است 577
- شرط دهم: کارهایی که بر معتکف حرام است را ترک کند 579
- احکام قضای اعتکاف 580
- کفّاره باطل کردن اعتکاف 581
- شرایط واجب شدن حجّ 582
- اشاره 582
- شرایط محقّق شدن استطاعت 583
- شرط اوّل: توانایی مالی 583
- شرط دوّم: توانایی بدنی 585
- شرط سوّم: باز بودن راه و ایمن بودن آن 585
- شرط پنجم: توانایی تأمین نفقات خانواده در مدّت سفر حج 586
- شرط ششم: توانایی تأمین مخارج زندگی پس از بازگشت از حجّ 586
- شرط چهارم: وسعت داشتن وقت 586
- شرط هفتم: نداشتن بدهی 587
- طلبکاری و استطاعت 588
- استطاعت بذلی 590
- احکام دیگر 592
- احکام حجّ نیابتی 593
- اشاره 594
- معنای «معروف» و «منکر» 594
- شرایط واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر 594
- شرط اوّل: معروف از واجبات شرعی و منکر از حرام های شرعی باشد 595
- شرط سوّم: احتمال تأثیر در شخص خلافکار بدهد 595
- شرط دوّم: معروف و منکر را - هرچند به طور اجمالی - بشناسد 595
- شرط چهارم: شخص قصد ارتکاب منکر را داشته یا مشغول انجام آن باشد 596
- شرط پنجم: شخص در ارتکاب منکر یا ترک واجب معذور نباشد 597
- شرط ششم: امر به معروف و نهی از منکر، برای کسی که امر به معروف و نهی از منکر می کند حرج یا ضرر جانی یا آبرویی یا مالی به مقدار قابل توجّه نداشته باشد 597
- مراتب امر به معروف و نهی از منکر 598
- احکام دیگر امر به معروف ونهی از منکر 599
- شناخت بعضی از گناهان 602
- توبه از گناهان 602
- غناء و موسیقی 604
- اشاره 604
- شناخت تفصیلی احکام برخی از گناهان ومنکر ها و معروف ها 604
- مجسّمه و نقاشی 608
- رقص 608
- ریش تراشی 610
- اشاره 611
- شرط بندی و قمار 611
- شطرنج و سایر وسایل قمار 612
- غیبت 613
- دروغ 616
- تقلّب در امتحانات 616
- بعضی از گناهان زبان 617
- زیور آلات طلا برای مردان 618
- مواد مخدّر و سیگار 619
- صله رحم و قطع رحم 620
- اطاعت از والدین 621
- چند مسأله متفرّقه در مورد بعضی از معروف ها و منکر های دیگر 622
- سال خمسی و احکام مربوط به آن 624
- اشاره 624
- 1. درآمد کسبی و غیر کسبی 624
- اشاره 624
- موارد استثناء از پرداخت خمس و احکام مربوط به آن 627
- درآمدهایی که خمس آنها واجب است 627
- مؤونه 630
- سرمایه و ابزار کار و برخی مسائل مربوط به شاغلین 637
- ترقّی قیمت مال مخمّس یا در حکم مخمّس - ترقّی و تنزل قیمت 638
- آباد کردن و ساختن باغ و بستان و حکم خمس آنها 640
- طلا و ارز قرار دادن معیار محاسبات 641
- محاسبه سال در برخی از قراردادهای چند ساله 645
- جبران خسارت بر اموال 646
- صرف مال مخمّس در مؤونه 648
- بدهکاری ها - قاعده کسر 650
- مطالبات 653
- دستگردان و قاعده ربع (مالی که خمس از آن داده می شود) 655
- اشاره 657
- تصرف در مال خمس نداده 657
- خمس اموال مشکوک و افرادی که مدّتی خمس نداده اند 659
- احکام دیگرخمس درآمد 664
- 2. مال حلال مخلوط به حرام 666
- 3. معدن 671
- 4. گنج 672
- 5. جواهری که با فرو رفتن در دریا بدست می آید 675
- 6. غنیمت 677
- توضیحات کلّی درباره مصرف خمس 678
- 7. زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد 678
- مصرف خمس 678
- شرایط کسانی که مستحق سهم سادات اند 679
- احکام دیگر پرداخت خمس 686
- اشاره 688
- سال زکاتی 688
- شرایط عمومی واجب شدن زکات 689
- شرط دوم: مالک آن، شخص حقیقی باشد نه أعیان یا جهات یا عناوین کلّی 689
- اشاره 689
- شرط اول: شیء متعلّقِ زکات، دارای مالک باشد 689
- شرط چهارم: مال، شخصی باشد نه کلّی در ذمّه 690
- شرط سوم: مالک آن، آزاد بوده و برده نباشد 690
- شرط پنجم: مالک از تصرّف در مال زکوی، شرعاً ممنوع نباشد 690
- اشاره 691
- شرط دوم: غلّات مذکور، به حدّ نصاب معیّن برسد 691
- شرایط اختصاصی تعلّق زکات به گندم، جو، خرما و انگور (کشمش) 691
- زکات گندم، جو، خرما و انگور (کشمش) 691
- شرط اوّل: غلّات مذکور، در زمان تعلّق زکات، در ملکیّت فرد باشد 691
- زمان تعلّق زکات به غلّات چهار گانه 692
- زمان وجوب پرداخت زکات غلّات چهار گانه و احکام مربوط به آن 693
- مقدار زکات غلّات چهار گانه 694
- حکم مخارج و هزینه های محصول زکوی 697
- احکام دیگر مربوط به زکات غلّات چها گانه 698
- اشاره 701
- شرط اول و دوّم: مالک طلا و نقره، بالغ و نیز درتمام سال عاقل باشد 701
- زکات طلا و نقره 701
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به طلا و نقره 701
- شرط سوم: طلا یا نقره به حدّ نصاب معیّن برسد 702
- شرط چهارم: طلا یا نقره، سکّه دار بوده و معامله با آن رایج باشد 703
- شرط دوم: حیوانات مذکور در تمام سال از چراگاه های طبیعی واقع در دشت، بیابان و مانند آن، چرا نمایند 705
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به شتر، گاو و گوسفند 705
- زکات شتر، گاو و گوسفند 705
- زمان پرداخت زکات طلا و نقره 705
- اشاره 705
- شرط اول: مالک بتواند در اموال مذکور عرفاً تصرّف داشته باشد 705
- شرط سوم: فرد یک سال زکاتی - با وجود سایر شرایط عمومی و اختصاصی - مالک حیوانات مذکور باشد. 706
- شرط چهارم: تعداد حیوانات مذکور، به حدّ نصاب برسد 707
- احکام دیگر مربوط به زکات شتر، گاو و گوسفند 711
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به مال التجاره 712
- اشاره 712
- شرط چهارم: مال التجاره به حدّ نصاب برسد 712
- شرط سوم: فرد، مال التجاره را به عقد معاوضی مالک شده باشد 712
- شرط اول و دوم: مالک مال التجاره، بالغ و نیز در تمام سال عاقل باشد 712
- شرط ششم: در تمام سال، قصد تجارت با مال التجاره باقی باشد 713
- شرط هشتم: مالک بتواند در مال التجاره عرفاً تصرّف داشته باشد 713
- شرط هفتم: مال التجاره در تمام سال، به اندازه قیمت اصل آن یا بیشتر، قابل فروش باشد 713
- موارد مصرف زکات 714
- اشاره 714
- مورد اول و دوم: فقراء و مساکین 714
- مورد سوم: عاملین و کارگزاران زکات 716
- مورد ششم: بدهکاران 717
- مورد پنجم: خریداری بنده ها و آزاد کردن آنان 717
- مورد هفتم: فی سبیل الله 718
- مورد هشتم: ابن السبیل (مسافر در راه مانده) 719
- شرایط کسانی که مستحقّ زکات اند 720
- شرط اول: زکات گیرنده باید شیعه دوازده امامی باشد 720
- حکم پرداخت زکات به فقیه جامع الشرایط 720
- اشاره 720
- شرط دوم و سوم و چهارم: زکات گیرنده زکات را در مسیر حرام مصرف نکند 721
- شرط پنجم: زکات گیرنده، واجب النفقه زکات دهنده نباشد 721
- نیت زکات و احکام مربوط به آن 723
- شرط ششم: در صورتی که زکات دهنده عام و غیر سید است، زکات گیرنده، هاشمی و سید نباشد 723
- احکام دیگر پراخت زکات 724
- شرایط واجب شدن زکات فطره (فطریه) 729
- احکام کسانی که پرداخت فطریّه شان بر انسان واجب است 730
- مصرف زکات فطره 733
- پرداخت فطریه دیگری 733
- احکام دیگر مربوط به پرداخت زکات فطره 734
الصَّلاه) می گوید، شنونده بگوید: (اللّهُمَّ أَقِمْها وَأَدِمْها وَاجْعَلْنیٖ مِنْ خَیرِ صالِحیٖ أَهْلِها) و مستحب بودن حکایت اذان یا اقامه فردی که فرادا نماز می خواند خالی از اشکال نیست، ولی حکایت آن رجاءً مانعی ندارد.
مسأله 1118. مستحب است انسان در موقع اذان گفتن، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دو انگشت را در دو گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد و بین جمله های اذان کمی فاصله دهد و بین آنها حرف نزند.
مسأله 1119. مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته تر بگوید و جمله های آن را به هم نچسباند ولی به اندازه ای که بین جمله های اذان فاصله می دهد، بین جمله های اقامه فاصله ندهد.
مسأله 1120. مستحب است بین اذان و اقامه فاصله بیندازد به این صورت که یک قدم بردارد، یا قدری بنشیند، یا سجده کند، یا ذکر بگوید مثل گفتن سُبْحانَ الله، یا دعا بخواند، یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح، مستحب نیست.
مسأله 1121. بعید نیست گفتن اذان و اقامه نماز برای بانوان مستحب مستقل باشد؛ بنابر این نگفتن اذان و اقامه برای نماز در مورد بانوان موجب نمی شود که نمازشان مرتبه عالی کمال را نداشته باشد؛ همچنین برای بانوان جایز است از اذان، تنها اکتفاء به گفتن تکبیر و شهادتین نمایند بلکه اکتفاء به گفتن شهادتین نیز جایز است و نیز برای بانوان جایز است در اقامه به گفتن «اللهُ أکْبَر، أَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ إلّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ» اکتفاء نمایند هرچند بهتر آن است که اذان و اقامه را به طور کامل بگویند.
مقدمه ورود به مسائل نماز
مسأله 1122. مسائل مربوط به نماز از یک دیدگاه به چهار دسته تقسیم می شوند:
1. مقدّمات نماز: مسائلی است که نمازگزار باید قبل از نماز آنها را رعایت نماید و تعداد مقدّمات نماز در مسأله (883) ذکرشد و احکام آنها نیز در مسائل گذشته بیان شد.