توضیح المسائل جامع مطابق با فتاوی حضرت آیت الله العظمی حاج سید علی حسینی سیستانی مدّ ظلّه العالی صفحه 391
- پیش گفتار 1
- اهمّیّت فراگیری احکام 4
- لزوم مراجعه به فقهاء 7
- علّت لزوم تقلید 9
- شرایط تکلیف 12
- نشانه های بلوغ 13
- انواع آب مطلق 23
- انواع آب ها 23
- 1. آب کُر 23
- 2. آب قلیل 25
- 3. آب جاری 26
- 4. آب باران 27
- احکام دیگر آب ها 29
- اشاره 31
- امور واجب یا حرام هنگام تخلّی 31
- کیفیت تطهیر مخرج ادرار و مدفوع 32
- استبراء 34
- مستحبّات و مکروهات تخلّی 35
- اشاره 37
- اقسام نجاسات 37
- 1و2. ادرار و مدفوع 37
- 3. منی 38
- 4. مردار 38
- 5. خون 39
- 6 و 7. سگ و خوک 41
- 8. کافر غیر کتابی 41
- 10. عرق حیوان نجاست خوار 43
- 9. شراب 43
- راه های ثابت شدن نجاست 44
- چگونگی نجس شدن شیء پاک 45
- احکام دیگر نجاسات 47
- شرایط تطهیر (پاک کردن) أشیاء با آب 50
- 1. آب 50
- اشاره 50
- اقسام مطهّرات 50
- اشاره 52
- کیفیت و احکام تطهیر أشیاء 52
- تطهیر ظرف ها 52
- تطهیر اشیاء غیر ظرف 54
- سایر احکام مربوط به تطهیر أشیاء با آب 55
- 2. زمین 58
- 3. آفتاب 59
- 4. استحاله 61
- 6. انتقال 63
- 7. اسلام 63
- 8. تبعیّت 64
- 9. بر طرف شدن عین نجاست 66
- 11. غایب شدن مسلمان 69
- راه های ثابت شدن پاکی أشیاء متنجّس 70
- احکام شستن صورت و دست ها 75
- اشاره 75
- احکام مسح سر و پاها 78
- وضوی ارتماسی 81
- اشاره 81
- شرایط صحّت وضو 81
- شرط اوّل و دوّم: آب وضو پاک و مطلق باشد 81
- شرط سوم: آب وضو غصبی نباشد 82
- شرط چهارم: اعضای وضو موقع شستن و مسح کردن پاک باشد 84
- شرط پنجم: وقت برای وضو و نماز، کافی باشد 85
- شرط هفتم: کارهای وضو را به ترتیب به جا آورد 86
- شرط ششم: به قصد قربت و اخلاص وضو بگیرد 86
- شرط هشتم: موالات را رعایت نماید 86
- شرط نهم: کارهای وضو را در صورت امکان، خودِ فرد انجام دهد 87
- شرط دهم: استعمال آب برای او ضرری نداشته باشد 88
- شرط یازدهم: در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد 89
- مواردی که وضو را باطل می کند 92
- مستحبّات وضو 93
- مواردی که به سبب آن ها وضو گرفته می شود (غایات وضو) 94
- احکام دائم الحدث 96
- اشاره 98
- اشاره 98
- شرط اوّل: در اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی یا مرهم وجود داشته باشد 98
- شرایط وضوی جبیره 98
- وضوی جبیره 98
- شرط دوم: آب برای موضع آسیب دیده ضرر داشته یا باز کردن جبیره، ضرری یا فوق العاده سخت باشد 100
- شرط سوم و چهارم: روی جبیره مسح شود و هنگام مسح، عضو جبیره دار ثابت باشد 101
- شرط پنجم: جبیره در اعضای مسحی خشک باشد 102
- شرط ششم و هفتم: جبیره پاک و غیر غصبی باشد 102
- شرط هشتم: جبیره به مقدار معمول باشد 102
- شرط نهم: ترتیب رعایت گردد 103
- کیفیت وضوی جبیره ای در صورت های مختلف 103
- احکام دیگر وضوی جبیره ای 105
- احکام غسل جبیره و شرایط آن 106
- حکم تیمّم جبیره ای 107
- اشاره 113
- احکام جنابت 113
- غسل های واجب 113
- مواردی که برای آن ها غسل جنابت انجام می شود 115
- کارهایی که بر جنب حرام است 116
- مواردی که بر جنب مکروه است 117
- کیفیت غسل 118
- غسل ترتیبی 118
- اشاره 118
- غسل ارتماسی 119
- شرایط صحیح بودن غسل 120
- احکام دیگر غسل 121
- غسل های مستحب 124
- اشاره 128
- شرایط خون حیض 128
- حیض 128
- اشاره 128
- شرط دوم: قبل از یائسگی باشد 129
- شرط چهارم: از رحم بیرون آمده و خارج شود 130
- شرط سوم: از رحم باشد 130
- شرط ششم: بیشتر از ده روز نباشد 131
- شرط هشتم: در سه روز اول خون استمرار داشته باشد 132
- شرط هفتم: سه روز اول پشت سر هم باشد 132
- شرط نهم: بین دو حیض، حداقل ده روز پاک باشد 133
- احکام خون های مشکوک 133
- احکام حائض 134
- احکام کم بودن وقت نماز برای حائض 137
- مستحبّات و مکروهات برای حائض 139
- انواع عادت عددیه و شرایط محقّق شدن آن 140
- اشاره 140
- اقسام عادت در حیض 140
- شرایط محقّق شدن عادت وقتیه 141
- چگونگی از بین رفتن عادت 143
- اقسام زنان حائض 144
- اشاره 144
- دارای عادت وقتیه و عددیه 144
- دارای عادت وقتیه 152
- دارای عادت عددیه 157
- 4. مبتدئه 160
- 5. مضطربه 162
- 6. ناسیه 163
- ناسیه ای که عادت عددیّه داشته است 163
- اشاره 163
- ناسیه ای که عادت وقتیّه داشته است 164
- ناسیه ای که عادت وقتیّه و عددیّه داشته است 165
- استبراء و استظهار در حیض 167
- احکام لکّه بینی بانوان 169
- مسائل متفرّقه حیض 171
- اشاره 172
- نفاس 172
- احکام نفساء 176
- اشاره 177
- استحاضه 177
- احکام استحاضه 178
- احکام معلوم نبودن نوع استحاضه 183
- احکام تغییر نوع استحاضه 184
- احکام قطع شدن خون استحاضه 185
- احکام دیگر مستحاضه 187
- غسل مسّ میّت 189
- احکام محتضر 191
- احکام کلّی مربوط به تجهیز میّت 192
- شرایط غسل میت 196
- غسل میت 196
- شرایط فرد غسل دهنده 197
- کیفیّت غسل میّت و احکام مربوط به آن 199
- تیمّم میت 200
- احکام کَفَن میّت 201
- احکام حنوط 204
- نماز میت 206
- مواردی که نماز میت واجب است 206
- شرایط صحیح بودن نماز میت 206
- کیفیت خواندن نماز میت 209
- مستحبّات نماز میّت 211
- دفن میّت 212
- تشییع جنازه 212
- واجبات دفن میت 212
- مکروهات نماز میت 212
- مستحبات دفن 216
- زیارت اهل قبور 222
- نبش قبر 222
- موارد انجام تیمّم 225
- مورد اول: نداشتن آب 225
- اشاره 225
- مورد دوم: عدم دسترسی به آب 227
- مورد سوم: ضرر داشتن استعمال آب 228
- مورد پنجم: نیاز به آب برای رفع تشنگی 229
- مورد چهارم: سختی فوق العاده داشتنِ تهیّه یا استعمال آب 229
- مورد ششم: مزاحمت وضو یا غسل با تکلیف مهم تر یا مساوی 230
- مورد هفتم: کمبود وقت 231
- چیزهایی که تیمّم با آنها صحیح است 231
- شرط اول: بنابر احتیاط لازم، دارای غباری باشد که به دست بچسبد 234
- اشاره 234
- شرط دوم: پاک باشد 234
- شرط چهارم: غصبی نباشد 235
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب، عرفاً پاکیزه و نظیف باشد 235
- شرط پنجم: با شیء دیگری که تیمّم بر آن صحیح نیست مخلوط نباشد 236
- کیفیت انجام تیمّم بدل از وضو یا غسل 236
- احکام دیگر چیزی که بر آن تیمم می شود 236
- شرط اول: نیّت تیمّم نماید و در آن قصد قربت و اخلاص داشته باشد 237
- شرایط صحیح بودن تیمّم 237
- اشاره 237
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب، اعضای تیمّم را از بالا به پایین مسح نماید 238
- شرط پنجم: موالات را رعایت نماید 238
- شرط چهارم: در هنگام مسح، عضو مسح شده ثابت باشد 238
- شرط دوم: ترتیب را رعایت نماید 238
- شرط ششم: کارهای تیمّم را در صورت امکان، خودِ فرد انجام دهد 239
- شرط هفتم: در اعضای تیمّم مانعی نباشد 240
- شرط هشتم: نجاست سرایت کننده، در اعضای تیمّم نباشد 241
- احکام دیگر تیمّم 242
- فضیلت نماز 246
- اشاره 248
- اقسام نمازها 248
- اشاره 248
- نمازهای واجب 248
- نمازهای واجب شبانه روزی 249
- اشاره 250
- 1. وقت نماز ظهر و عصر 250
- اشاره 250
- مقدّمه اول: رعایت وقت 250
- احکام دیگر اوقات نماز 253
- 3. وقت نماز صبح 253
- مقدّمه دوم: رعایت قبله 258
- اشاره 261
- مقدّمه چهارم: پاک بودن بدن و لباس نمازگزار 261
- 1. خون کمتر از درهم 265
- اشاره 265
- مواردی که لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاک باشد 265
- 2. خون زخم و دمل 267
- 4. محمول نجس (لباس یا شیء دیگرِ همراه) 269
- 3. لباس های کوچک نمازگزار 269
- 5. حالت اضطرار و ناچاری 270
- اشاره 270
- مقدّمه پنجم: رعایت شرایط لباس نمازگزار 270
- شرط اول: لباس یا پوشش، بدن را به مقدار واجب در نماز بپوشاند 271
- شرایط مشترک لباس نمازگزار 271
- شرط سوم: بنابر احتیاط واجب غصبی نباشد 274
- شرط دوم: پاک باشد 274
- شرط چهارم: از اجزای مردار نباشد 277
- شرط پنجم: از حیوان درنده - بلکه بنابر احتیاط واجب، از سایر حیوانات حرام گوشت نیز - نباشد 278
- شرایط اختصاصی لباس نمازگزار 279
- شرط اول اختصاصی: اگر نمازگزار مرد است، لباس او طلاباف نباشد 279
- برخی از احکام لباس نمازگزار 280
- مستحبّات و مکروهات لباس نمازگزار 282
- شرط اول: بنابر احتیاط واجب غصبی نباشد 283
- اشاره 283
- شرط دوم: استقرار داشته باشد 286
- شرط چهارم: توانایی انجام واجبات را در آن محل داشته باشد 287
- شرط سوم: احتمال بدهد در آن محل، نماز را تمام می کند 287
- شرط ششم: بنابر احتیاط واجب زن جلوتر یا مساوی مرد نماز نخواند 288
- شرط پنجم: اگر مکان نمازگزار نجس است، موجب نجاست لباس و بدن او نشود 288
- احکام دیگر مکان نمازگزار 291
- شرط هفتم: مکان نمازگزار مسطّح باشد 291
- مکان هایی که نماز خواندن در آنها مستحب یا مکروه است 291
- احکام الزامی مسجد و لوازم آن 293
- مستحبّات و مکروهات مربوط به مسجد 295
- جا گرفتن در مساجد و مشاهد مشرّفه و استفاده های دیگر از آنها 297
- اشاره 299
- کیفیت گفتن اذان و اقامه 299
- ترجمه اذان و اقامه 300
- شرط اوّل و دوّم و سوّم: کسی که اذان و اقامه می گوید، عاقل و شیعه دوازده امامی باشد و در اذان و اقامه برای مردان، مرد باشد 301
- شرط چهارم و پنجم و ششم: با نیّت (و قصد قربت و اخلاص) باشد و در صورت اشتراک، آن را تعیین کند و آن را صحیح بگوید. 301
- اشاره 301
- شرط نهم: وقت نماز فرا رسیده باشد 302
- شرط هفتم: ترتیب را رعایت کند 302
- شرط هشتم: موالات را رعایت کند 302
- شرط دوازدهم: اذان و اقامه غنایی نباشد 303
- شرط دهم: اقامه را ایستاده بگوید 303
- موارد ساقط شدن اذان از نمازگزار 303
- شرط یازدهم: اقامه را بنابر احتیاط واجب با طهارت بگوید. 303
- موارد ساقط شدن اذان و اقامه از نمازگزار 304
- مستحبّات اذان واقامه 306
- احکام دیگر اذان و اقامه 306
- مقدمه ورود به مسائل نماز 307
- اشاره 309
- 1. نیت 310
- 2. تکبیره الاحرام 312
- اشاره 312
- مستحبّات تکبیره الاحرام 313
- اشاره 314
- 3. قیام 314
- اشاره 317
- 4. قرائت 317
- مستحبات قیام 317
- احکام قرائت رکعت اوّل و دوّم 318
- احکام قرائت رکعت سوم و چهارم 322
- مستحبات و مکروهات قرائت نماز 324
- اشاره 329
- واجبات رکوع و احکام آن 329
- 1. خم شدن 329
- 3. رکوع 329
- 2. قیام قبل از رکوع (متّصل به رکوع) 330
- 3. ذکر رکوع 330
- 4. استقرار و آرامش بدن 331
- 5. قیام بعد از رکوع 332
- احکام دیگر رکوع 332
- مستحبّات رکوع 333
- 7. سجده 334
- اشاره 334
- 1. قرار دادن قسمتهای هفت گانه بر زمین 334
- واجبات سجده 334
- 2. ذکر سجده 336
- 3و4. نشستن بین دو سجده و بنابر احتیاط واجب نشستن بعد از سجده دوم 337
- 5. استقرار و آرامش بدن 337
- 6. هم سطح بودن پیشانی نسبت به انگشتان شست و دو زانو 338
- اشاره 339
- شرایط چیزی که سجده بر آن صحیح است 339
- 7. گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است 339
- شرط سوّم: از اشیائی باشد که پیشانی بر آن ثابت شود 340
- شرط چهارم: مساحت آن به اندازه ای باشد که عرفاً سجده صدق کند 340
- شرط پنجم: جنس محلّ سجده رعایت شود 341
- احکام دیگر سجده 343
- مستحبات و مکروهات سجده 346
- سجده واجب قرآن 347
- اشاره 347
- کیفیت سجده واجب قرآن 350
- موارد مستحبّی سجده تلاوت قرآن 350
- مستحبّات تشهّد 351
- اشاره 351
- 9. سلام نماز 352
- اشاره 352
- 10. ترتیب 353
- مستحبّات سلام 353
- 11. موالات 354
- قنوت نماز 355
- 2. ترجمه سوره توحید (قل هو الله احد) 357
- 1. ترجمه سوره حمد 357
- 4. ترجمه قنوت 358
- 3. ترجمه ذکر رکوع و سجود و ذکرهایی که بعد از آنها مستحب است 358
- 5. ترجمه تسبیحات اربعه 359
- 6. ترجمه تشهّد و سلام نماز 359
- تعقیبات نماز 360
- سجده شکر 361
- احکام صلوات 361
- مکروهات نماز 362
- اشاره 364
- مبطل اول: از بین رفتن یکی از شرط های نماز 364
- مبطل پنجم: برگشتن و انحراف بدون عذر از قبله 366
- مبطل چهارم: گفتن عمدی آمین بعد از حمد 366
- مبطل ششم: تکلّم و سخن گفتن عمدی 367
- اشاره 367
- احکام سلام کردن و جواب سلام دادن 369
- مبطل هفتم: خندیدن عمدی (قهقهه) 372
- مبطل هشتم: گریه عمدی برای کار دنیا 373
- مبطل نهم: انجام فعل کثیر و کاری که صورت نماز را به هم بزند 374
- یک قاعده کلّی 375
- مبطل دوازدهم: زیاد یا کم کردن عمدی یا سهوی رکن نماز 375
- مبطل یازدهم: پدید آمدن شک های باطل در رکعت های نماز 375
- 2. هر هدف دینی یا دنیوی که دارای اهمیت است 377
- مواردی که می توان نماز واجب را شکست 377
- 1. پیشگیری از ضرر مالی یا بدنی 377
- اشاره 377
- 4. تطهیر (پاک کردن) مسجد در وسعت وقت 378
- 3. پرداخت طلب طلبکار 378
- 5. گفتن اذان و اقامه یا اقامه تنها 378
- کم و زیاد کردن اجزاء نماز یا عدم رعایت شرایط نماز 379
- 6. پدید آمدن شک های صحیح در وسعت وقت نماز 379
- اشاره 384
- شکهای باطل کننده 385
- اشاره 386
- 1. شک در چیزی که محلّ آن گذشته است 386
- شکهائی که نباید به آنها اعتنا کرد 386
- 2. شک بعد از سلام 389
- 3. شک بعد از وقت 390
- 4. کثیرالشّک (کسی که زیاد شک می کند) 391
- 5. شک امام و مأموم 394
- 6. شک در نماز مستحبّی 394
- مورد سوم: شک بین سه و چهار 395
- مورد دوم: شک بین دو وچهار 395
- شک های صحیح 395
- مورد اول: شک بین دو و سه 395
- اشاره 395
- مورد هفتم: شک بین چهار و شش در حال نشسته 396
- مورد پنجم: شک بین چهار و پنج در حال ایستاده 396
- مورد چهارم: شک بین سه و پنج در حال ایستاده 396
- مورد ششم: شک بین چهار و پنج در حال نشسته 396
- مورد هشتم: شک بین پنج و شش در حال ایستاده 397
- مورد دهم: شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده 397
- مورد یازدهم: شک بین سه و چهار و پنج در حال نشسته 397
- مورد نهم: شک بین دو و سه چهار و پنج 397
- احکام دیگر شک های صحیح 398
- احکام گمان در نماز 400
- کیفیت خواندن نماز احتیاط 402
- احکام شک و سهو در نماز احتیاط 404
- موارد سجده سهو 406
- موارد لازم سجده سهو (بنابر فتوی یا احتیاط واجب) 406
- 1. تشهّد فراموش شده 406
- اشاره 406
- اشاره 406
- 2. شک بین چهار و پنج یا آنچه در حکم آن است 407
- 3. کلام بی جا 407
- 4. سلام بی جا 408
- 1. ایستادن یا نشستن بی جا 409
- اشاره 409
- موارد مستحب سجده سهو (احتیاط مستحب) 409
- 4. هر ایجاد نقص سهوی 410
- 3. هر زیادی سهوی 410
- احکام دیگر سجده سهو 411
- کیفیّت انجام سجده سهو 411
- شرط اول: سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد 416
- اشاره 416
- شرایط شکسته شدن نماز مسافر 416
- شرط دوم: از اول سفر قصد پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد 418
- شرط سوّم: در بین راه از قصد خود برنگردد 419
- شرط چهارم: قبل از رسیدن به هشت فرسخ، قطع کننده سفر پیش نیاید 421
- شرط پنجم: برای کار حرام سفر نکند 422
- شرط ششم: سفر برای صید لهوی نباشد 423
- شرط هفتم: از کسانی که خانه آنها همراهشان است، نباشد 423
- شرط هشتم: شغلش سفر نبوده ونیز کثیر السفر در حدّ مسافت شرعی نباشد 424
- شرط نهم: اگر از وطن حرکت می کند به حدّ ترخّص برسد 429
- اشاره 431
- مورد اوّل (از قواطع سفر): قصد عبور و توقّف در وطن 431
- قطع کننده های سفر 431
- احکام وطن 431
- اشاره 431
- احکام اعراض از وطن 435
- شرایط قصد اقامت ده روز (قصد اقامت دهه) 436
- شرط اول: مدت اقامت وی در محل، حدّاقل ده روز بوده و این ایّام پشت سر هم باشد 436
- مورد دوم (از قطع کننده های سفر): قصد اقامت حدّاقل ده روز در مکانی 436
- اشاره 436
- شرط دوم: تصمیم جدی بر ماندن و اقامت ده روز پشت سر هم داشته باشد 437
- شرط سوم: محلی که می خواهد در آنجا مجموعاً ده روز بماند، یک مکان باشد 438
- شرط چهارم: قبل از خواندن یک نماز چهار رکعتی اداء از قصد خود بر نگردد 439
- شرط پنجم: از محلّ اقامت به حدّ مسافت شرعی یا بیشتر خارج نشود و نیز قصد نداشته باشد در بین ده روز به حد مسافت شرعی برود 440
- شرط ششم: از اول قصد نداشته باشد در بین ده روز برای مدّتی که با قصد اقامت ده روز سازگاری ندارد به کمتر از حد مسافت شرعی برود 441
- مورد سوم (از قطع کننده های سفر): ماندن سی روز مردّد در مکانی 442
- احکام دیگر نماز مسافر 443
- شرط اول: پدر نماز را از روی عذر ترک کرده باشد 451
- شرط دوّم: پدر در زمان حیات توانایی انجام قضای نماز را داشته باشد 451
- اشاره 451
- شرایط واجب شدن نماز قضای پدر بر پسر بزرگتر 451
- شرط پنجم: پسر بزرگتر شرعاً از ارث بردن ممنوع نباشد 452
- شرط ششم: پسر بزرگتر معلوم باشد 452
- شرط چهارم: پسر بزرگتر هنگام وفات پدر، مجنون یا نابالغ نباشد 452
- شرط سوم: پدر وصیّت نکرده باشد که برای او اجیر بگیرند 452
- احکام دیگر نماز قضای پدر 453
- احکام کلّی نماز جماعت 454
- احکام خواندن قرائت و اذکار توسط مأموم 456
- شرایط صحیح بودن نماز جماعت 457
- اشاره 457
- شرط اول: مأموم قصد اقتدا به امام جماعت را داشته باشد 457
- شرط دوم: بین امام و مأموم و همچنین بین مأموم و مأموم دیگر که واسطه بین مأموم و امام است حائلی نباشد 457
- شرط چهارم: مأموم جلوتر از امام نایستد 459
- شرط سوم: جای ایستادن امام از جای مأموم بلندتر نباشد 459
- شرط پنجم: اتّصال بین صف های نماز جماعت رعایت شود 460
- شرط ششم: متابعت و پیروی از امام جماعت مراعات گردد 462
- شرط هفتم: مأموم در بین نماز بدون عذر قصد فرادا نکند 466
- شرط هشتم: مأموم در حال قیام یا رکوع امام به او اقتدا کند 467
- شرط نهم: امام در نزد مأموم معیّن باشد 471
- شرط دهم: امام جماعت دارای شرایط امامت باشد 472
- شرط اول، دوم، سوم و چهارم: بالغ، عاقل، حلال زاده و شیعه دوازده امامی باشد 472
- شرط ششم: قرائتش صحیح باشد 472
- شرط پنجم: عادل باشد 472
- شرایط امام جماعت 472
- شرط هشتم: بنابر احتیاط واجب حدّ شرعی بر او جاری نشده باشد 473
- شرط هفتم: در صورتی که مأموم مرد است، امام جماعت مرد باشد 473
- شرط نهم: اگر مأموم نمازش ایستاده است، امام نیز نمازش ایستاده باشد 473
- شرط یازدهم: نمازش در نظر مأموم صحیح باشد 474
- شرط دهم: قبله او و مأموم یکی باشد 474
- مستحبّات و مکروهات مربوط به نماز جماعت 475
- احکام دیگر شرایط امام جماعت 475
- کیفیّت انجام نماز جمعه 477
- اشاره 477
- اشاره 478
- شرط دوم: تعداد حاضرین حدّاقل پنج نفر باشد 478
- شرط اول: وقت نماز جمعه فرا رسیده باشد 478
- شرط سوم: امام جمعه شرایط امامت را دارا باشد 478
- شرط اول: نماز، به جماعت برگزار شود 479
- شرط دوم: امام جمعه دو خطبه قبل از نماز بخواند 479
- شرایط صحیح بودن نماز جمعه 479
- اشاره 479
- شرط سوم: مسافت بین دو نماز جمعه کمتر از یک فرسخ نباشد 480
- احکام نماز جمعه 480
- شرط چهارم: نماز جمعه شرایط معتبر در نماز جماعت را دارا باشد 480
- موارد واجب شدن نماز آیات 482
- اشاره 482
- وقت نماز آیات 483
- کیفیّت خواندن نماز آیات 484
- اشاره 489
- نافله های شبانه روزی 489
- اشاره 489
- وقت نافله های شبانه روز 490
- 2. وقت نافله عصر 490
- 1. وقت نافله ظهر 490
- 6. وقت نافله صبح 491
- 5. وقت نافله شب 491
- 4. وقت نافله عشاء 491
- اشاره 492
- احکام دیگر نافله های شبانه روزی 492
- سایر نمازهای مستحبی 492
- نماز لیله الدفن (نماز وحشت) 493
- نماز اوّل ماه 494
- نماز غفیله 494
- احکام نمازهای مستحبی 495
- اشاره 495
- زیاد و کم کردن اجزاء در نماز مستحبّی 497
- شک و گمان در کارها و ذکرهای نماز مستحبی 498
- کیفیّت به جا آوردن نماز عید فطر و قربان 500
- وقت نماز عید فطر وقربان 500
- اشاره 500
- احکام به جماعت خواندن نماز عید فطر و قربان 501
- مستحبات نماز عید فطر و قربان 502
- اشاره 504
- شرایط اکتفاء به نیابت در نماز قضاء 505
- شرط چهارم: نایب در عمل قصد نیابت داشته باشد 505
- شرط اوّل، دوّم و سوّم: نایب عاقل، شیعه دوازده امامی و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد 505
- اشاره 505
- شرط ششم: نایب گیرنده اطمینان به انجام اصل عمل توسّط نایب داشته باشد 506
- شرط پنجم: نایب هنگام انجام عمل، منوب عنه را - هرچند اجمالاً - معیّن نماید 506
- شرط هفتم: نایب عمل را به طور صحیح انجام دهد 506
- شرط هشتم: نایب، بنابر احتیاط واجب، از انجام بعضی از شرایط و کارهای اختیاری نماز ناتوان نباشد 507
- احکام دیگر نیابت 508
- شرایط واجب شدن روزه 513
- اشاره 513
- اشاره 513
- شرط اوّل و دوّم: بالغ و عاقل باشد 513
- شرط سوّم: بیهوش نباشد 513
- شرط چهارم: چنانچه روزه دار زن است، از حیض و نفاس پاک باشد 514
- شرط پنجم و ششم وهفتم: روزه گرفتن، ضرر یا سختی فوق العاده یا منع شرعی دیگری نداشته باشد 514
- شرط اول: مسلمان باشد 517
- شرایط صحیح بودن روزه 517
- اشاره 517
- شرط هشتم: مسافر نباشد 517
- شرط دوّم و سوّم و چهارم: دیوانه یا مست یا بیهوش نباشد 517
- شرط هفتم: مسافر نباشد 518
- شرط پنجم: چنانچه روزه دار زن است، از حیض و نفاس پاک باشد 518
- شرط ششم: روزه گرفتن ضرر نداشته باشد 518
- اشاره 519
- احکام نیّت روزه ماه مبارک رمضان 519
- اشاره 519
- شرط هشتم: نیّت صحیح داشته باشد 519
- احکام نیّت روزه 519
- وقت نیّت روزه واجب معیّن غیر روزه ماه رمضان 521
- وقت نیّت روزه واجب غیر معیّن مثل روزه قضا و کفّاره 521
- احکام دیگر نیّت روزه 522
- اموری که روزه را باطل می کند (مفطرات روزه) 524
- شرط نهم: مفطرات روزه را ترک نماید 524
- اشاره 524
- 3. استمناء 527
- 4. دروغ بستن به خداوند متعال و پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام بنا بر احتیاط 528
- 6. باقیماندن بر جنابت تا اذان صبح 531
- 7. باقیماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح 535
- 8. إماله کردن یا تنقیه 537
- 9. قی کردن 537
- احکام مبطلات روزه 538
- مواردی که برای روزه دار مکروه است 540
- بعضی از مواردی که قضای روزه، واجب نیست 541
- احکام روزه قضا 541
- بعضی از مواردی که قضای روزه، واجب است 542
- اشاره 548
- اقسام کفّاره های روزه 548
- کفّاره های روزه 548
- اشاره 548
- دسته دوّم از اقسام کفّاره: فدیه سالانه 552
- دسته سوّم از اقسام کفّاره: کفّاره تأخیر 553
- دسته چهارم از اقسام کفّاره: فدیه روزانه 554
- گروه اوّل از موارد فدیه روزانه 554
- اشاره 554
- گروه دوّم از موارد فدیه روزانه 555
- گروه سوم از موارد فدیه روزانه 555
- احکام دیگر کفّاره روزه 556
- احکام روزه مسافر 557
- احکام روزه قضای ماه رمضان پدر (که بنابر احتیاط لازم، بر پسر بزرگتر واجب است) 557
- احکام ویژه روزه مستحبّی 560
- اشاره 563
- روزه های مستحب 563
- روزه های حرام 564
- روزه های مکروه 565
- چند حکم متفرّقه روزه (مستحب و مکروه) 565
- راه های ثابت شدن اول ماه 566
- اشاره 574
- اشاره 575
- شرایط صحیح بودن اعتکاف 575
- شرط اوّل تا چهارم: معتکف، مسلمان و عاقل باشد، اعتکاف را به قصد قربت انجام دهد و حدّاقل سه روز باشد 575
- شرط پنجم: معتکف روزه باشد 575
- شرط هشتم: اعتکاف با اجازه کسی که اجازه او شرعاً معتبر است، باشد 576
- شرط ششم و هفتم: اعتکاف در مساجد چهار گانه یا در مسجد جامع بوده و در یک مسجد انجام شود 576
- شرط نهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج، شرعاً جایز است 577
- شرط دهم: کارهایی که بر معتکف حرام است را ترک کند 579
- احکام قضای اعتکاف 580
- کفّاره باطل کردن اعتکاف 581
- شرایط واجب شدن حجّ 582
- اشاره 582
- شرط اوّل: توانایی مالی 583
- شرایط محقّق شدن استطاعت 583
- شرط دوّم: توانایی بدنی 585
- شرط سوّم: باز بودن راه و ایمن بودن آن 585
- شرط چهارم: وسعت داشتن وقت 586
- شرط پنجم: توانایی تأمین نفقات خانواده در مدّت سفر حج 586
- شرط ششم: توانایی تأمین مخارج زندگی پس از بازگشت از حجّ 586
- شرط هفتم: نداشتن بدهی 587
- طلبکاری و استطاعت 588
- استطاعت بذلی 590
- احکام دیگر 592
- احکام حجّ نیابتی 593
- اشاره 594
- شرایط واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر 594
- معنای «معروف» و «منکر» 594
- شرط دوّم: معروف و منکر را - هرچند به طور اجمالی - بشناسد 595
- شرط اوّل: معروف از واجبات شرعی و منکر از حرام های شرعی باشد 595
- شرط سوّم: احتمال تأثیر در شخص خلافکار بدهد 595
- شرط چهارم: شخص قصد ارتکاب منکر را داشته یا مشغول انجام آن باشد 596
- شرط ششم: امر به معروف و نهی از منکر، برای کسی که امر به معروف و نهی از منکر می کند حرج یا ضرر جانی یا آبرویی یا مالی به مقدار قابل توجّه نداشته باشد 597
- شرط پنجم: شخص در ارتکاب منکر یا ترک واجب معذور نباشد 597
- مراتب امر به معروف و نهی از منکر 598
- احکام دیگر امر به معروف ونهی از منکر 599
- شناخت بعضی از گناهان 602
- توبه از گناهان 602
- اشاره 604
- شناخت تفصیلی احکام برخی از گناهان ومنکر ها و معروف ها 604
- غناء و موسیقی 604
- مجسّمه و نقاشی 608
- رقص 608
- ریش تراشی 610
- شرط بندی و قمار 611
- اشاره 611
- شطرنج و سایر وسایل قمار 612
- غیبت 613
- دروغ 616
- تقلّب در امتحانات 616
- بعضی از گناهان زبان 617
- زیور آلات طلا برای مردان 618
- مواد مخدّر و سیگار 619
- صله رحم و قطع رحم 620
- اطاعت از والدین 621
- چند مسأله متفرّقه در مورد بعضی از معروف ها و منکر های دیگر 622
- اشاره 624
- سال خمسی و احکام مربوط به آن 624
- 1. درآمد کسبی و غیر کسبی 624
- اشاره 624
- موارد استثناء از پرداخت خمس و احکام مربوط به آن 627
- درآمدهایی که خمس آنها واجب است 627
- مؤونه 630
- سرمایه و ابزار کار و برخی مسائل مربوط به شاغلین 637
- ترقّی قیمت مال مخمّس یا در حکم مخمّس - ترقّی و تنزل قیمت 638
- آباد کردن و ساختن باغ و بستان و حکم خمس آنها 640
- طلا و ارز قرار دادن معیار محاسبات 641
- محاسبه سال در برخی از قراردادهای چند ساله 645
- جبران خسارت بر اموال 646
- صرف مال مخمّس در مؤونه 648
- بدهکاری ها - قاعده کسر 650
- مطالبات 653
- دستگردان و قاعده ربع (مالی که خمس از آن داده می شود) 655
- تصرف در مال خمس نداده 657
- اشاره 657
- خمس اموال مشکوک و افرادی که مدّتی خمس نداده اند 659
- احکام دیگرخمس درآمد 664
- 2. مال حلال مخلوط به حرام 666
- 3. معدن 671
- 4. گنج 672
- 5. جواهری که با فرو رفتن در دریا بدست می آید 675
- 6. غنیمت 677
- توضیحات کلّی درباره مصرف خمس 678
- مصرف خمس 678
- 7. زمینی که کافر ذمّی از مسلمان بخرد 678
- شرایط کسانی که مستحق سهم سادات اند 679
- احکام دیگر پرداخت خمس 686
- سال زکاتی 688
- اشاره 688
- شرایط عمومی واجب شدن زکات 689
- شرط دوم: مالک آن، شخص حقیقی باشد نه أعیان یا جهات یا عناوین کلّی 689
- شرط اول: شیء متعلّقِ زکات، دارای مالک باشد 689
- اشاره 689
- شرط چهارم: مال، شخصی باشد نه کلّی در ذمّه 690
- شرط سوم: مالک آن، آزاد بوده و برده نباشد 690
- شرط پنجم: مالک از تصرّف در مال زکوی، شرعاً ممنوع نباشد 690
- شرط دوم: غلّات مذکور، به حدّ نصاب معیّن برسد 691
- اشاره 691
- زکات گندم، جو، خرما و انگور (کشمش) 691
- شرط اوّل: غلّات مذکور، در زمان تعلّق زکات، در ملکیّت فرد باشد 691
- شرایط اختصاصی تعلّق زکات به گندم، جو، خرما و انگور (کشمش) 691
- زمان تعلّق زکات به غلّات چهار گانه 692
- زمان وجوب پرداخت زکات غلّات چهار گانه و احکام مربوط به آن 693
- مقدار زکات غلّات چهار گانه 694
- حکم مخارج و هزینه های محصول زکوی 697
- احکام دیگر مربوط به زکات غلّات چها گانه 698
- شرط اول و دوّم: مالک طلا و نقره، بالغ و نیز درتمام سال عاقل باشد 701
- اشاره 701
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به طلا و نقره 701
- زکات طلا و نقره 701
- شرط سوم: طلا یا نقره به حدّ نصاب معیّن برسد 702
- شرط چهارم: طلا یا نقره، سکّه دار بوده و معامله با آن رایج باشد 703
- شرط اول: مالک بتواند در اموال مذکور عرفاً تصرّف داشته باشد 705
- زمان پرداخت زکات طلا و نقره 705
- زکات شتر، گاو و گوسفند 705
- اشاره 705
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به شتر، گاو و گوسفند 705
- شرط دوم: حیوانات مذکور در تمام سال از چراگاه های طبیعی واقع در دشت، بیابان و مانند آن، چرا نمایند 705
- شرط سوم: فرد یک سال زکاتی - با وجود سایر شرایط عمومی و اختصاصی - مالک حیوانات مذکور باشد. 706
- شرط چهارم: تعداد حیوانات مذکور، به حدّ نصاب برسد 707
- احکام دیگر مربوط به زکات شتر، گاو و گوسفند 711
- شرایط اختصاصی تعلّقِ زکات به مال التجاره 712
- اشاره 712
- شرط چهارم: مال التجاره به حدّ نصاب برسد 712
- شرط سوم: فرد، مال التجاره را به عقد معاوضی مالک شده باشد 712
- شرط اول و دوم: مالک مال التجاره، بالغ و نیز در تمام سال عاقل باشد 712
- شرط ششم: در تمام سال، قصد تجارت با مال التجاره باقی باشد 713
- شرط هشتم: مالک بتواند در مال التجاره عرفاً تصرّف داشته باشد 713
- شرط هفتم: مال التجاره در تمام سال، به اندازه قیمت اصل آن یا بیشتر، قابل فروش باشد 713
- موارد مصرف زکات 714
- اشاره 714
- مورد اول و دوم: فقراء و مساکین 714
- مورد سوم: عاملین و کارگزاران زکات 716
- مورد ششم: بدهکاران 717
- مورد پنجم: خریداری بنده ها و آزاد کردن آنان 717
- مورد هفتم: فی سبیل الله 718
- مورد هشتم: ابن السبیل (مسافر در راه مانده) 719
- اشاره 720
- شرایط کسانی که مستحقّ زکات اند 720
- شرط اول: زکات گیرنده باید شیعه دوازده امامی باشد 720
- حکم پرداخت زکات به فقیه جامع الشرایط 720
- شرط پنجم: زکات گیرنده، واجب النفقه زکات دهنده نباشد 721
- شرط دوم و سوم و چهارم: زکات گیرنده زکات را در مسیر حرام مصرف نکند 721
- نیت زکات و احکام مربوط به آن 723
- شرط ششم: در صورتی که زکات دهنده عام و غیر سید است، زکات گیرنده، هاشمی و سید نباشد 723
- احکام دیگر پراخت زکات 724
- شرایط واجب شدن زکات فطره (فطریه) 729
- احکام کسانی که پرداخت فطریّه شان بر انسان واجب است 730
- مصرف زکات فطره 733
- پرداخت فطریه دیگری 733
- احکام دیگر مربوط به پرداخت زکات فطره 734
قضای نماز ظهر را انجام دهد؛ امّا اگر فردی در وقت مخصوص نماز عصر شک نماید که نماز ظهر و عصرش را خوانده است یا نه، باید نماز عصر را بخواند و بنابر احتیاط واجب قضای نماز ظهر را نیز انجام دهد و حکمی که در این مسأله ذکر شد، در مورد نماز مغرب و عشاء نیز جاری می شود.
مسأله 1447. اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار رکعت نماز خوانده، ولی نداند به نیّت ظهر خوانده یا به نیّت عصر، باید چهار رکعت نماز قضاء به نیّت نمازی که بر او واجب است (نیت ما فی الذّمّه) بخواند.
مسأله 1448. اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا، بداند تنها یک نماز خوانده ولی نداند سه رکعتی خوانده یا چهار رکعتی، باید قضای نماز مغرب و عشاء، هر دو را بخواند.
4. کثیرالشّک (کسی که زیاد شک می کند)
مسأله 1449. کثیر الشّک کسی است که زیاد شک می کند؛ یعنی وقتی که حالِ او را با حالِ کسانی که در وجود یا عدم وجودِ عوامل حواس پرتی همانند او هستند، مقایسه می کنیم، آن فرد بیشتر از معمول شک می کند.
ملاک در تشخیص کثیر الشّک، عرف می باشد و کثیر الشّک بودن، اختصاص به کسی که زیاد شک کردن عادت او باشد، ندارد؛ بلکه کافی است که فرد در معرض عادت به زیادی شک باشد و از نمونه های کثیر الشّک به عنوان مثال یک مورد ذکر می شود:
اگر شخص در حالات عادی، سه نماز پشت سر هم بر او نمی گذرد، مگر آنکه حداقلّ در یکی از آنها شک می کند و این حالت، دو مرتبه دیگر هم تکرار شود، در شک چهارم و بعد از آن، عرفاً عنوان کثیر الشّک بر این فرد صدق می کند و باید طبق احکام کثیر الشّک عمل نماید. به عنوان مثال، اگر فردی در بین سه نماز صبح و ظهر و عصر، تنها در نماز صبح شک کند و در سه نماز بعد از آن یعنی نماز مغرب و عشاء و صبحِ روز آینده، در نماز مغرب شک کند و در سه نماز ظهر و عصر و مغربِ روز آینده،