فقه و زندگی 6 : احکام و آداب آرایشگری صفحه 6

حکمی در مورد آرایش وارد شود، هرآنچه را مردمِ آن محل آرایش بنامند مشمول آن حکم خواهد بود.

تشویق به آراستگی

»ای پیامبر، بگو! چه کسی زینت هایی که خدا برای بندگانش آفریده و روزی های پاکیزه را حرام گردانید! بگو این نعمت ها در دنیا برای کسانی است که ایمان آوردند و در قیامت نیز مخصوص آنان است.»(1)

به گواهی روان شناسان، حس زیبایی یکی از چهار بعد روح انسانی است که به ضمیمه حس نیکی، حس دانایی و حس مذهبی، ابعاد اصلی روان آدمی را تشکیل می دهند و معتقدند که تمام زیبایی های ادبی، شعری، صنایع ظریف، و هنر به معنای واقعی مولود این حس است.(2)

اسلام، به عنوان یک دین مطابق فطرت و تأمین کننده خواسته های مادی و معنوی انسان ها، چطور ممکن است این حس اصیل را در روح بشر خفه کند و عواقب سوء عدم اشباع صحیح آن را نادیده بگیرد! اسلام استفاده کردن از زیبایی های طبیعت و پوشیدن لباس های زیبا و متناسب و به کاربردن بوی خوش و عطر را جایز، بلکه در برخی موارد لازم دانسته است. اسلام تنها به آرایش بانوان توجّه نکرده و آرایش را ویژه یک جنس خاص ندانسته و مردان را نیز به آراستن خود توصیه کرده و آثار روحی و اجتماعی آن را گوشزد کرده است.

امام علی علیه السلام می فرمایند:

هریک از شما باید آن گونه که دوست دارد فرد بیگانه ای در بهترین حالت او را مشاهده کند، خود را برای برادر مسلمانش -آن هنگام که نزد او می رود- بیاراید.(3)

همین طور آراستگی ظاهر فقط هنگام برخورد با افراد خارج از منزل نیست؛ بلکه آراستگی در منزل نیز برای مردان و زنان سفارش شده است؛ امام باقرعلیه السلام می فرمایند:

همان گونه که مردان دوست دارند زینت را در خانم های خود ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت را در شوهرانشان مشاهده کنند. (4)

حسن بن جهم گوید:

دیدم امام کاظم علیه السلام موی خود را رنگ کرده و خود را آراسته اند، عرض کردم فدایت شوم! شما هم خضاب کرده اید؟ حضرت در پاسخ فرمود:

آری! آراستگی شوهر موجب عفت زن می شود و بی عفتی زنان به سبب ناآراستگی شوهرانشان بوده است.

سپس فرمودند:

آیا دوست داری همسرت بدون زینت و آرایش باشد؟

عرض کردم: نه، فرمودند:

زن هم این چنین است.

پس از آن فرمودند:

نظافت و خوشبویی و کوتاه کردن مو از اخلاق پیامبران است. (5)

1- «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَهَ اللّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا خَالِصَهً یَوْمَ الْقِیَامَهِ«. (سوره اعراف، آیه32)»
2- تفسیر نمونه، ج6، ص150.
3- «لیتزّین أحدکم لأخیه المسلم إذا أتاه کما یتزّین للغریب الذی یحبّ أن یراه فی أحسن الهیئه«. (بحارالانوار، ج79، ص298) »
4- رساله نمونه، ص155، به نقل از مکارم الاخلاق.
5- نعم ان التهیّه مما یزید فی عفّه النساء و لقد ترک النساء العفه بترک أزواجهن التهیّه. ثم قال: أیسرّک أنْ تراها علی ما تراک علیه إذا کنت علی غیر تهیّه؟ قلت: لا، قال: فهو ذاک ثم قال: من اخلاقF Eالأنبیاء التنظیف و التطیب و حلق الشعر.... (وسایل الشیعه، ج14، ص183، حدیث1، باب استحباب التنظیف و الزیّنه للرّجال و النساء)