امر به معروف و نهی از منکر در آیینه فتوا صفحه 93

یقین داریم یا احتمال می رود که چنانچه امر به معروف و نهی از منکر صورت پذیرد، فقط به یکی بسنده می کند و از یک لیوان می نوشد، در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب است تا موافقت احتمالیه صورت پذیرد و حداقل یکی از آن دو چیزی را که نمی داند کدام حرام است، کنار بگذارد.

امام خمینی(قدس سرّه) می نویسد: «لو احتمل أن إنکاره مؤثر فی ترک المخالفه القطعیه لأطراف العلم لا الموافقه القطعیه وجب.»(1)

ن) احتمال تأثیر و عکس

در تأثیرگذاری امر به معروف و نهی از منکر، اگر احتمال می رود که امر و نهی تأثیر کند و نیز احتمال می رود که عکس نتیجه دهد؛ یعنی معصیت کار گناه خود را شدیدتر یا بیش تر کند، در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست.(2)

ث) احتمال تأخیر

همچنین اگر آمر یا ناهی یقین دارد یا احتمال می دهد که امر و نهی او سبب تأخیر و به تعویق انداختن گناه از سوی گنهکار خواهد شد، گرچه به طور کلی او گناه را کنار نخواهد گذاشت، آیا امر به معروف و نهی از منکر واجب خواهد بود؟

پاسخ: این مسأله دارای دو فرض است: