احکام اموات از منظر فقهای مذاهب اسلامی صفحه 140

لکتاب الله؛(1)

باید امامت کنند ملت را آگاه ترین آنها به کتاب خدا وند.» بعضی گفته اند: احتمال تقدم ولی اولین جنازه برای نماز نیز وجود دارد، زیرا او مستحق اول بوده برای نماز و همان استحقاقش را استصحاب کنند. ولی اگر ولی هر جنازه بخواهد برای جنازه اش به تنهایی نماز بخواند، جایز است. در این مسئله فقهای امامیه، شافعیه وحنابله اتفاق دارند.(2)

مطلب چهارم در کیفیّت نماز میت است از منظر فقهای مذاهب اسلامی

اشاره

در این مطلب چند مسئله بیان می شود:

مسئله اول در واجبات نماز میت است

و آن چند امر است: اول، نیّت. جمع فراوانی از بزرگان فقهای امامیه قائلند به وجوب نیّت که عبارت است از قصد انجام عمل بروجهش ازباب تقرُّب جستن به خدای عزّوجل. زیرا نماز میت یک عمل عبادی است و داخل است تحت آیه شریفه «وماأمروا إلاَّ لیعبدوا الله مخلصین له

الدّین حنفاء؛(3)

امر نشده اند مگر برای عبادت خالصانه خداوند که ازجانب اوست دین معتدل ومیانه»؛ ودیگر «وانّما الاعمال بالنیات؛(4)

عملی نیست مگر به قصد». همچنین ازامام علی«علیه السلام» روایت شده: «لاعمل إلا بالنیّه؛(5)

عملی نیست مگر به قصد.» زیرا امکان دارد اعمال و افعال انسان ازجهات متعدده واقع شوند که بعضی آن جهات مراد ومقصود شارع مقدس نباشند. پس امتیاز وجدایی حاصل نمی شود مگر با قصد ونیّت فاعل وانجام دهنده عمل؛ والا ترجیح بلامرجح لازم می آید.

در نیت شرط است که مقارن باشد با اولین تکبیر که شروع در نماز است و در باقی تکبیرات و دعاها قصد ادامه حکمی کافی است.(6)

اما فقهای مذاهب چهارگانه اجماع دارند بر وجوب نیت در نماز میت، لکن اختلاف دارند درکیفیّت نیت. فقهای مالکیه وشافعیه نیت را رکنی از ارکان نماز میت می دانند؛ ولی فقهای

1- صحیح مسلم1/ 465. سنن الترمذی1/ 458.
2- تذکره الفقهاء2/ 47. الذکری/57- 58. جامع المقاصد1/ 413. کتاب الام1/ 314. المغنی2/ 369. الشرح الکبیر2/ 311.
3- سوره بیّنه /5.
4- الوسایل باب5از ابواب وجوب النیه درعبادات واجبه ح7و6و10.
5- مستدرک الوسایل 1/ ص90/ ح7.
6- الوسیله/ 118- 120. شرایع الاسلام1/ 104- 107. ذکری الشیعه/ 57- 58. الروضه البهیه1/ 136- 144. جواهرالکلام12/ 51- 55.