احکام اموات از منظر فقهای مذاهب اسلامی صفحه 47

آنها نیست. ولی معظم فقها بلوغ را شرط نمی دانند، زیرا صغیرطهارت خودش صحیح است، پس اگرغیرخودش راغسل دهد نیز صحیح است.(1)

فقهای امامیّه هم گفته اند شبیه به واقع جوازاست؛ زیرا نیت قربت ازطفل عاقل ممیّزصحیح است، مانند وضو برای نمازندبی. پس غسل دادن غیرش هم صحیح است مانند شخص بزرگ؛ واحتمال منع به علت اینکه مکلَّف نیست، موجود است.(2)

بعضی فقهای امامیه وحنابله، عقل،بلوغ واسلام رادرغاسل شرط می دانند.اگر یکی از این سه چیز در غاسل منتفی شود، غسل را باطل می دانند.(3)

مطلب چهارم درشرائط آب غسل میت است ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی

وآن چند امراست؛ امراول طهارت آب غسل میت است.این امرمتفق علیه است بین فقهای تمام مذاهب اسلامی؛ زیرا نجس نمی تواند غیرش را پاک کند.(4)

امردوم اطلاق آب غسل میت است، واین شرط هم متفق علیه است بین تمام فقهای مذاهب اسلامی؛ زیرا آب مضاف گرچه فی نفسه پاک باشد، پاک کننده نیست به اجماع فقها اول ازجهت اینکه آب مضاف به صرف تماس با نجاست نجس می شود. دوم ازجهت اینکه غسل میت عبادت است وشبیه وضوست ووضو با آب مضاف صحیح نیست، پس غسل میت ایضاً با آب مضاف صحیح نیست.(5)

امرسوم ملکیت واباحه آب غسل میت است؛ واین شرط هم متفق علیه است بین فقهای تمام مذاهب اسلامی؛ زیرا اگرآب غسل مباح نباشد، بلکه غصبی باشد و غاسل هم بداند غصبیّت آب را،غسل صحیح نیست، ازجهت اینکه شرعاً تعبد وقصد قربت ممکن نیست. بلی، اگرغسل میت راصرف ازاله نجاست بدانیم، می شود ازاله، ولواینکه آب غصبی باشد.ولی اگرغاسل جاهل باشد به غصبیت آب، این غسل صحیح وکافی است، مانند اینکه اگروضوگیرنده جاهل باشد به

1- . المغنی 2/ 401. بدایع الصنایع 1/ 305.
2- . المعتبر 1/ 326. تذکره الفقهاء 1/ 361.
3- . البیان/ 23- 24. کشّاف القناع 2/ 102.
4- . تذکره الفقهاء1/ 390- 391. نهایه الاحکام2/ 227. کتاب الام1/ 321. المغنی2/ 320- 324. نیل الاوطار4/ 64. الشرح الکبیر2/ 321- 322. المجموع5/ 172- 175. کشَّاف القنَّاع2/ 102.
5- . نفس منابعی که الآن گذشت.