احکام اموات از منظر فقهای مذاهب اسلامی صفحه 54

باآب وسدر غسل دهند، ومرتبه دوم باآب قراح وخالص، تا جمع شود وهردو یک غسل حساب شود؛ ولی اعتبار به غسل دوم است نه اول؛ زیرا سدر از دو حال خارج نیست: یا مقداری است که آب را از اطلاق خارج کرده و ازطهوریّت انداخته یا مقداری است که تغییردراطلاق آّب نیاورده، پس اعتنایی به آن نیست. ولی درکافور قائل به تفصیل نشده اند، فقط به ذکر حدیث از نبی مکرم اسلام «صلّی الله علیه وآله» اکتفا کرده وگفته اند: «ویجعل فی الماء کافوراً فی الغسله الثالثه لیشدَّه ویبرده ویطیبه، لقول رسول الله «صلَّی الله علیه وآله» للنساء اللاتی غسَّلن إبنته: إجعلَّن فی الغسله الأخیره کافوراً؛(1)

... به زن های غسل دهنده دخترش فرمود: درغسل آخرمقداری کافورقراردهید.»

ازذکراقوال فقها دراین مسئله این نتیجه به دست آمدکه فقهای مذاهب چهارگانه اتفاق دارندکه ازغسل های سه گانه میت یکی واجب ودوتایش مستحب می باشند واگرمیت با این سه غسل پاک نشد، بایدغسل دهند تا پاک شود؛ پنج بار وهفت بار وبیشتر ازآن. درنهایت مستحب است ختم به وتر (طاق) کنند نه جفت.(2)

فقهای امامیّه اتفاق دارندکه درحال اختیارهرسه غسل واجبند، نه کم ونه زیاد. فقهای امامیه چون تطهیرجسد میت را ازنجاست ظاهریه قبل ازشروع در غسل واجب می دانند وغسل های سه گانه را درحکم یک عمل متشکِّل ازسه جزء و عبادت شرعیه می دانند،کم وزیادش رامتوقف به دلیل شرعی می دانندکه منتفی است.(3)

چهارم ازواجبات غسل میت، سترعورت میت است با یک پارچه یاپیراهن میت

واین مسئله متفق علیه است بین تمام فقهای مذاهب اسلامی، لیکن اختلاف کرده اند درتعیین عورت، فقهای امامیّه اتفاق دارندعورت که حرام است نگاه به او، قبل و دبرانسان است؛ ولی درحال غسل دادن میّت، نگاه به مابین سرَّه (ناف) ورکبه (ران) مکروه است نه حرام.(4)

فقهای مذاهب چهارگانه تصریح کرده اندبه نفی خلاف بینشان دروجوب ستر عورت واینکه عورت مابین سرَّه (ناف) ورکبه (ران) است؛ واستدلال کرده اند به فرموده نبی مکرم

1- . المغنی2/ 320- 326.
2- . بدایع الصنایع 1/ 302. کتاب الام1/ 320 – 321. المغنی2/ 324- 326. نیل الاوطار 4/ 63- 64.
3- . المعتبر1/ 264- 266. خلاف1/ 693- 695. تذکره الفقهاء1/ 351. جواهرالکلام4/ 136.
4- . المقنعه/ 75- 77. الخلاف 1/ 691- 693. الجامع للشرایع/ 51- 53. السرائر 1/ 162. المعتبر 1/ 270- 272. تذکره الفقهاء 1/ 348- 349. نهایه الاحکام 2/ 221- 223. ذکری الشیعه 1/ 333- 343. الرّوضه البهیّه 1/ 126- 129. جواهرالکلام 4/ 150.