- اشاره 1
- بخش اول: احکام اموات از منظر فقهای مذاهب اسلامی 1
- مقدمه 2
- توضیح و تبیین مسئله 3
- اشاره 7
- اشاره 8
- بحث دوم دراحکام احتضاراست 8
- تعریف احتضار 8
- امراول استقبال محتضر 13
- امر دوم تلقین محتضر 13
- مندوبات حال احتضار 13
- اشاره 13
- امر چهارم تلقین کلمات فرج 14
- امرسوم استحباب تلقین میت 14
- و امر پنجم قرائت قرآن است نزد محتضر 15
- و امرششم ازمستحبات حال احتضار 16
- امر هفتم تطبیق محتضر 17
- امر هشتم کشیدن دستها 17
- امر همه اعلام خبر موت به مؤمنین 18
- اما مکروهات حال احتضار 20
- اشاره 22
- مطلب اول درتعریف غسل است 23
- اشاره 23
- مطلب دوم دراحکام غسل میّت واینکه چه کسانی واجب است غسل داده شوندازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 23
- استثنائات ازحکم وجوب غسل میت 25
- حکم غسل اطفال مسلمان 27
- میت یافت شده در دار الایمان و دار الکفر 29
- حکم کسانی که درحال جنابت یا حیض یا نفاس فوت کنند، ازمنظرفقهای مذاهب اسلامی 32
- مطلب سوم درشرایط غسل دهنده است وکسانی که از این شرایط استثناء شده اند ازنظرفقها 33
- مطلب چهارم درشرائط آب غسل میت است ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 47
- اشاره 48
- امراول پاک کردن تمام نجاست عرضی وظاهری ازبدن میت پیش از شروع غسل دادن اعضای میت است 48
- اشاره 48
- مطلب پنجم درکیفیّت غسل میت است ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 48
- مسئله اول درواجبات کیفیَّت غسل است 48
- دوم ازواجبات غسل میت، سه بارغسل دادن میت است 49
- سوم از واجبات غسل میت ترتیب بین غسل های سه گانه و بین اعضاء 51
- چهارم ازواجبات غسل میت، سترعورت میت است با یک پارچه یاپیراهن میت 54
- پنجم از واجبات غسل میّت و نیت 55
- ششم از واجبات غسل میت، برهنه کردن میت است ازلباس درحال اختیار، جزسترعورت 59
- مسئله دوم درمستحبات ومندوبات غسل میّت است ازمنظرفقهای مذاهب اسلامی 60
- مسئله سوم درمحذورات غسل میّت است ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 64
- مسئله چهارم درمکروهات غسل میّت است ازمنظرفقهای مذاهب اسلامی وآن چند چیزاست 67
- خلاصه نظرهای فقهای مذاهب چهارگانه درباره غسل اموات به قرارذیل می باشد: 69
- اشاره 72
- بحث ششم درحکم اعضای جدا شده از میّت است ازنظر فقهای مذاهب اسلامی 72
- حکم قطعه ای که از انسان زنده جدا شده است ازنظرفقهای مذاهب اسلامی 74
- حکم کسانی که ازجهت حد شرعی وقصاص واجب القتل هستند، ازمنظرفقهای مذاهب اسلامی 75
- بحث هفتم دراحکام شهید 76
- اشاره 76
- مسئله دوم درتعریف شهید واحکام آن است نزد فقهای امامیّه 77
- امراول درتعریف شهید واحکام آن از منظر فقهای مذهب احناف است 79
- اشاره 79
- مسئله سوم در تعریف شهید و احکام آن از منظرفقهای مذاهب چهارگانه 79
- امر دوم درتعریف شهید و احکام آن نزد فقهای شافعیه 82
- أما امرسوم در تعریف شهید و احکام آن است از منظر فقهای حنابله 83
- امرچهارم، تعریف شهید واحکام آن نزد فقهای مالکیّه 84
- امر پنجم، تعریف شهید و احکام آن نزد فقهای ظاهریه وسلفیّه 85
- اشاره 87
- اماحنوط 88
- اشاره 90
- امراول وجوب کفن است نزد فقهای امامیّه 90
- مطلب دوم در احکام کفن ازنظرفقهای امامیّه 90
- مطلب اول درتعریف کفن است 90
- بحث دوم در کفن میّت 90
- اشاره 90
- امردوم کمیّت ومقدارکفن است نزدفقهای امامیّه 91
- امرسوم درکیفیّت پوشاندن کفن برمیت نزد فقهای امامیّه 92
- امرچهارم، درشرایط کفن ازمنظر فقهای امامیه، وآن چند امرا 93
- امرپنجم در سنن کفن وآداب کفن نزد فقهای امامیه 94
- امر ششم در مکروهات کفن ازمنظر فقهای امامیه 96
- امر اول در بحث کفن واحکام آن از منظر فقهای احناف است 97
- مطلب سوم در احکام کفن است از منظر فقهای برادران اهل سنت؛ 97
- اشاره 97
- امردوم درکفن است ازمنظرفقهای شافعیه 102
- امرسوم دراحکام کفن است نزد فقهای مالکیه 104
- امرچهارم دراحکام کفن است ازمنظر فقهای حنابله 105
- امر پنجم دراحکام کفن ازمنظر فقهای سلفیه و ظاهریه 106
- اشاره 108
- اشاره 108
- مطلب اول در تعریف صلاه است 108
- بحث اول در کسانی است که واجب است نماز میت برآنها خوانده شود 111
- اشاره 111
- مطلب دوم درکسانی است که نماز برآنها خوانده می شود 111
- بحث دوم در شرایط نماز میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 116
- بحث سوم درکسانی که نمازبرآنها جایز نیست از منظر فقهای مذاهب اسلامی 119
- بحث چهارم استحباب نماز بر کسانی از منظر فقهای اسلامی 120
- اشاره 121
- بحث پنجم در کسانی که در نماز برآنها پنج تکبیر گفته می شود 121
- تکبیر در نماز میت نزد فقهای مذاهب چهارگانه 122
- بحث هفتم در حکم ادعیه بین تکبیرات است از نظر فقهای مذاهب اسلامی 124
- بحث هشتم در حکم قرائت سوره فاتحه است در نماز میت از منظر فقهای اسلامی 126
- اشاره 128
- بحث نهم در حکم صلوات بر نبی مکرم اسلام«ص» در نماز میت از منظر فقهای اسلام 128
- اول درکیفیت صلوات است 128
- دوم در حکم سلام در نماز میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 129
- سوم درحکم بلندکردن دست هاست در تکبیرات نماز میت از منظر فقهای اسلام 130
- بحث اول درباره کسانی است که از همه مردم اولی و سزاوارتر هستند برای نمازخواندن بر میت 131
- اشاره 131
- مطلب سوم در حکم نمازخوان بر میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 131
- بحث دوم در تقدم ولی میت است برای نماز ازموصی الیه، از منظر فقهای مذاهب اسلامی 134
- بحث سوم در تقدیم امام بر ولی میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 136
- بحث پنجم درحکم امامت زن هاست درنمازمیت برای زن ها از منظر فقهای مذاهب اسلامی 138
- مسئله اول در واجبات نماز میت است 140
- مطلب چهارم در کیفیّت نماز میت است از منظر فقهای مذاهب اسلامی 140
- اشاره 140
- مسئله دوم در سنن نماز میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 146
- مسئله سوم در اوقات نماز میت 151
- مسئله چهارم در مکروهات نماز میت از منظر فقهای مذاهب اسلامی 153
- اشاره 155
- مطلب اول در تعریف دفن است 156
- اشاره 156
- مطلب دوم درمقدمات دفن میت است 156
- اشاره 156
- اول تعریف تشییع 156
- امر دوم در احکام تشییع از منظر فقهای مذاهب اسلامی 157
- امر سوم در چگونگی تشییع میت از منظر فقهای تمام مذاهب اسلامی 159
- امرچهارم در اموری که از منظر فقهای مذاهب اسلامی انجام آنها در تشییع مستحب و مندوب است 160
- امر پنجم در مکروهات تشییع ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 165
- امرپنجم ازمکروهات تشییع 167
- امرپنجم شرکت زننها درتشییع جنازه ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 168
- امرششم انتقال جنازه است 169
- دوم ازمقدمات دفن میت 170
- سوم ازمقدمات دفن میت 172
- چهارم ازمقدمات دفن 173
- پنجم ازمقدمات دفن، تلقین میت 174
- اشاره 177
- مطلب سوم دراحکام خاکسپاری میت ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 177
- اول، پنهان کردن میت 177
- مستحبات قبرازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 181
- مکروهات دفن میت ازمنظر فقهای مذاهب اسلامی 191
- اشاره 194
- تعزیه و تسلیت 195
- مقدار تعزیت 196
- اهل تعزیت 197
- گریه بر میت 199
- امرسوم حکم زیارت قبور اموات از منظر فقهای مذاهب اسلامی 206
- موارد استحباب در زیارت اهل قبور 208
- ساخت و ساز و تعمیر قبور 210
- تعمیر قبور شهدا 226
- اشاره 230
- تعریف موت و مرگ 231
- مطلب دوم دربیان مفهوم موت وحیات ازمنظرمفسّرین مذاهب اسلامی 232
- مطلب سوم در تعریف ومفهوم موت و حیات از منظر اطباء متخصِّص 236
- تعریف سکته مغزی 236
- مطلب ششم آیا سکته مغزی از نظراطباء مرگ حقیقی است یاخیر؟ 237
- اشتباه اندازها 244
- علاوم نشان های مرگ 244
- مفهوم مرگ مغزی 248
احمد«رحمه الله» گفته هیچ باکی نمی بینم دراینکه مشک رابرمیت بپاشندیا بمالند، زیرا هردو از ابن عمر«رضی الله عنه» وغیراو روایت شده است. اما مالیدن کافور برچشم میّت مکروه است، زیراکافوربه هرعضوی که مالیده شود،آن را فاسد می کند او را از بین می برد؛ لذا درانسان زنده این کار را انجام نمی دهند و در میّت به جز مواضع هفت گانه سجود، شنیده نشده است وآنچه را که به ابن عمر نسبت داده اند، انکار کرده به شدیدترین وجه انکار. همین طورانکارکرده خوشبوکردن میّت را با زعفران و ورس.(1)
براحدی پوشیده نماندکه همه احکام غسل اموات از وجوب، حرام، مستحب، مکروه ومباح وکیفیّت غسل فرق نمی کنند بین زن ومرد و بزرگ وکوچک وواضح الذکوریه والأنوثیه وخنثی مشکله، واین مسئله متفق علیه است بین فقهای تمام مذاهب اسلامی.
بحث دوم در کفن میّت
اشاره
بحث دوم درکفن میّت واحکام آن است ازمنظرفقهای مذاهب اسلامی؛ و دراین بحث چند مطلب است.
مطلب اول درتعریف کفن است
درلغت کفن ازماده کفن، یکفن، کفناً به معنای پوشاندن، یا کفّن، یکفّن، تکفیناً؛ وکفّن المیت یعنی پوشاندن میت را کفن؛ وتکّفَّن بکذا، یعنی پنهان کردن با چیزی وپوشاندن با چیزی، و اسمش کفن است و جمعش اکفان یعنی آن چیزهایی که میّت را می پوشانند. بعضی ها گفته اند: تکفین اعم است؛ شامل لباس وعمل، وهیئت پوشاندن کفن برمّیت راکلاً تکفین می گویند. فقها هم برهمین معنای لغوی استعمال کرده اند، لکن بابعضی قیود وشرائط خاص.(2)
مطلب دوم در احکام کفن ازنظرفقهای امامیّه
اشاره
و آن چند امر است:
امراول وجوب کفن است نزد فقهای امامیّه
وجوب کفن از نوع وجوب کفایی است مانند غسل وامثالش، وتعریف وجوب کفایی گذشت وبرای اثبات مدعایشان بعد ازادعای اجماعات محصّل ومنقول وسیره مستمره اززمان آدم«علیه السلام» تا زمان حاضردرتمام ملل واقوام وشهرودیار، استدلال کرده اند به آیه شریفه: «ألم نجعل الأرض کفاتاً أحیاءً و امواتاً؛(3)
آیازمین راقرار ندادم محل جمع کردن زنده هاو مرده های شما؟» کفات (به کسر): محل وموضعی
1- . المغنی2/331.کشاف القناع2/ 125- 126.
2- نهایه ابن الاثیر باب الکاف مع الفاء. المنجد لویس معلوف حرف الکاف والفاء.
3- المرسلات/ 25- 26.