احکام عمومی بازار صفحه 101

1- بنابر فتوای آیت الله زنجانی: «اجاره نسبت به شب اول که مقدار قطعی اجاره است، صحیح می باشد؛ مگر آن که اجاره کنندگان در صورتی به اجاره شب اول راضی باشند که اجاره شب های بعد نیز صحیح باشد که در این صورت با باطل بودن اجاره شب های بعد ، اجاره شب اول نیز باطل است» (همان، مسئله 2192).

به هم بزند؛

2. اگر در صیغه اجاره شرط کرده باشند که اگر مغبون هم شدند حق به هم زدن معامله را نداشته باشند؛ نمی توانند اجاره را به هم بزنند.

حکم ربا در اجاره

اگر مالک، خانه یا مغازه خود را به مدت معیّن و اجرت مشخّصی اجاره بدهد، به این شرط که مستأجر مبلغی را به عنوان قرض به او بپردازد، اشکال ندارد؛ هر چند مالک، با توجّه به آن، مبلغ اجاره خانه را کم تر قرار دهد؛ ولی اگر مستأجر مبلغی را به مالک قرض بدهد به این شرط که خانه را با اجرت خاصّی در اختیار او قرار دهد (به طوری که آن چه بین آن دو محقّق می شود قرض دادن و قرض گرفتن باشد و اجاره دادن خانه به مستأجر به عنوان شرط در قرض باشد) باطل و حرام است.(1) قرض گرفتن و قرض دادن مشکلی ندارد؛ زیرا به همان مقدار که قرض گرفته است، باید پرداخت کند؛ ولی این که اجاره دادن خانه را نیز به همراه قرض دادن شرط کنند، چیزی اضافه بر قرض است و در حکم ربا و حرام است.

فرار از ربا در رهن خانه

مسئله: برای این که در مورد رهن خانه به ربا دچار نشویم، راه صحیح آن است که از اول به عنوان اجاره قرارداد بسته شود؛ به طوری که مالک، خانه خود را تا مدت مشخص به مبلغ معیّنی، به مستأجر اجاره دهد و شرط کند که مستأجر مبلغی را به او قرض دهد؛ اما اگر اول به عنوان قرض، پول را به