بیست و پنج رساله فارسی صفحه 384

عدد است کو به حسب شرع بنای احکام را بر آن نتوان گذاشت، و این بسیار بعید است.

و شیخ در مبسوط، و علامه در منتهی، و جمع دیگر از علما رضوان اللّه علیهم این اخبار را حمل کرده اند بر آن که اگر ماههای سال همه یا اکثر دیده نشود به این احادیث عمل می کنند، زیرا که به حسب برهان و تجربه معلوم است که همه ماههای سال تمام نمی تواند بود.

و به گمان فقیر اگر زیاده از چهار ماه مشتبه شود، باز عمل به این اخبار می توان کرد. و بعضی گفته اند مطلقا همه را سی حساب می کنند. و این مخالف تجربه و عادت است، و مستلزم طرح اخبار معتبره بسیار است.

مقصد چهارم [در روزه روز عید اضحی و روز عاشورا]

در شرح حدیثی است که کلینی از حضرت صادق علیه السلام و ابن بابویه در مقنع از حضرت امام رضا علیه السلام روایت کرده اند که روز عید اضحی در روزی است که در آن روز روزه می دارند و روز عاشورا در روزی است که در آن افطار می کنند (1).

و سید بن طاوس رضی اللّه عنه گفته است که ما مذاکره از مشایخ خود شنیده ایم که از یکی از ائمه علیهم السلام روایت کرده اند که روز روزه شما روز نحر شما است (2).

و اکثر این احادیث را نفهمیده اند و تکلفات بارده در حلش کرده اند.